Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010

Ελληνες και Κινέζοι

Οι Ελληνες και οι Κινέζοι δημιούργησαν δύο απο τους αρχαιότερους, μακροβιότερους αλλά και σημαντικότερους πολιτισμούς του κόσμου. Οι δύο πολιτισμοί αναπτύχθηκαν παράλληλα σε δύο διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, χωρίς να επηρεάσει ο ένας τον άλλον, έχοντας όμως παράλληλες περιόδους ακμής και παρακμής και αντίστοιχες πτυχές στην ιστορία τους.

Οι δυο λαοί ξεκινάνε παράλληλα την ιστορία τους, με την γεωργία και την διατήρηση ζώων να αναφέρονται και στις δύο περιοχές από την 5η χιλιετία π.Χ, ενώ η κεραμική και η ιατρική αρχίζουν να αναπτύσσονται παράλληλα από την 3η χιλιετία π.Χ. Οι δυο λαοί εφευρίσκουν σχεδόν παράλληλα την γραφή κατά την 2η χιλιετία π.Χ. Οι Κινέζοι μετρούν τον χρόνο από τις περιστροφές της σελήνης ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ., ενώ οι Ελληνες δημιουργούν το πρώτο ηλιακό ημερολόγιο τον 6ο αιώνα π.Χ. με τον Αναξίμανδρο, και σχεδιάζουν τον πρώτο χάρτη της τότε γνωστής γής, στον οποίον δεν περιλαμβανόταν η Κίνα. Και οι δυο λαοί ανέπτυξαν την φιλοσοφία, το θέατρο και τις επιστήμες. Η επιστημονική ανάπτυξη της αστρονομίας ξεκινάει στην Ελλάδα από τον 6ο αιώνα π.Χ., ενώ το πρώτο αστεροσκοπείο στον κόσμο, κτίστηκε στο Πεκίνο το 1279 μ.Χ.

Και οι δυο λαοί έκαναν μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις που επηρέασαν την πορεία της ανθρωπότητας. Οι Ελληνες πρώτοι ανακάλυψαν το αλφάβητο (10ος αιώνας π.Χ.), τον ηλεκτρισμό, την κλεψύδρα και ήταν οι πρώτοι που έκοψαν νομίσματα τον 7ο π.Χ αιώνα, ενώ οι Κινέζοι ανακάλυψαν από τον 11ο μ.Χ. αιώνα, το μπαρούτι, την τυπογραφία και την πυξίδα.

Όταν τον 5ο αιώνα π.Χ. η Ελλάδα ζούσε το μεγαλείο του "χρυσού αιώνα" , στην Κίνα ο Κομφούκιος έθετε τις αρχές της Κινεζικής φιλοσοφίας. Η διδασκαλία του στηρίζεται περισσότερο στην ηθική, παρά στην θεολογία και είναι προσανατολισμένη στον "ορθό" τρόπο ζωής, την συμπεριφορά του ανθρώπου καθώς και τον τρόπο διακυβέρνησης του. Οι Ελληνες ανακαλύπτουν την δημοκρατία και οι Κινέζοι τον σωστό πολίτη.

Έως τον 2ο π.Χ. η Κίνα ήταν χωρισμένη σε βασίλεια που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους, όπως οι πόλεις-κράτη στην Ελλάδα, ενώ το 221 π.Χ. ο Κίν Σι Χουάνγκι-Τί, ένωσε μετά από πολέμους τα βασίλεια αυτά σε μία αυτοκρατορία, όπως ακριβώς έκανε ο Φίλιππος Β' το 338 π.Χ. μετά την νικηφόρα μάχη της Χαιρώνειας. Για να αποφύγει δε, τις επιδρομές των Μογγόλων, ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας, ξεκίνησε την κατασκευή του Σινικού τείχους.

Η δυσκολία διατήρησης της αχανούς αυτής αυτοκρατορίας και η μόνιμη απειλή των Μογγόλων, οδήγησε κατά τον Μεσαίωνα, την Κίνα σε πολλές εναλλαγές δυναστειών στη εξουσία, φεουδαρχικούς πολέμους και διαπλοκή, ενώ οι Ελληνες την αντίστοιχη περίοδο, προσπαθούσαν με τον ίδιο τρόπο, να να διατηρήσουν την ακεραιότητα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους εξωτερικούς επιδρομείς.

Η μόνη φορά που η μοίρα του ενός λαού επηρεάσθηκε από την μοίρα του άλλου, ήταν τον 13ο αιώνα, με τους επεκτατικούς πολέμους των Μογγόλων. Το 1264 μ.Χ., ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος πάντρεψε, για διπλωματικούς λόγους, την κόρη του Μαρία, με τον Αμπακά, ανιψιό του βασιλιά των Μογγόλων Κιουμπλάι Χάν, στέλνοντας την να μείνει στην τότε πρωτεύουσα τους, Σανγκτού στα σύνορα με την Κίνα. Η συμμαχία αυτή άλλαξε τα σχέδια του Κιουμπλάι Χάν να επεκταθεί πρός την Δύση, στρέφοντάς τον πρός την Κίνα, την οποία κατέκτησε το 1279 μ.Χ. Μετά τον θάνατο του Κιουμπλάι Χάν το 1294 μ.Χ. οι εσωτερικές έριδες των Μογγόλων βοηθούν τους Κινέζους να ανακτήσουν την αυτοκρατορία τους το 1368 μ.Χ., ενώ στρέφουν για άλλη μια φορά τους Μογγόλους προς την Δύση. Οι επιδρομές προς την Δύση τους φέρνουν αντιμέτωπους με τους Οθωμανούς , τους οποίους νικούν κατά κράτος το 1402 μ.Χ. στην μάχη της Άγκυρας, αναβάλλοντας για μισό αιώνα την δική μας υποδούλωση στο τουρανο-μογγολικής προέλευσης φύλο των Οθωμανών.

Βασική διαφορά στην ιστορία των δύο πολιτισμών είναι η εσωστρέφεια των Κινέζων, που σε αντίθεση με τους Ελληνες, δεν επιδίωξαν ποτέ να επεκτείνουν τα σύνορά τους ούτε να κάνουν αποικίες ή εμπορικούς σταθμούς στο εξωτερικό. Επίσης, δεν ενδιαφέρθηκαν να αναπτύξουν το εξωτερικό εμπόριο και όλες οι εμπορικές πράξεις προς το εξωτερικό γινόταν πάντα απο ξένους εμπόρους που επισκέπτονταν την Κίνα.

Στην παράλληλη μακρόχρονη ιστορία τους, οι δυο λαοί ήρθαν ελάχιστες φορές σε επαφή , ενώ καμία δεν ήταν αρνητική ή πολεμική. Η πρώτη επαφή των δύο λαών εκτιμάται ότι έγινε στον 6-7ο π.Χ. αιώνα, μέσω προϊόντων τους, τα οποία ενδιάμεσοι λαοί (Μήδοι, Πέρσες, Φοίνικες κλπ) μετέφεραν από τον έναν λαό στον άλλον. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί η παρουσία ελληνικών προϊόντων κεραμικής και χειροτεχνίας σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κίνα, ακόμα και ενδείξεις εξαγωγών ελαιολάδου και ελιάς στην μακρινή αυτή περιοχή. Αντίστοιχα, οι Ελληνες των Ιωνικών πόλεων γνώριζαν από τον 9ο αιώνα π.Χ. το μετάξι και τα μεταξωτά υφάσματα, αλλά πίστευαν ότι πρόκειται για φυτική ίνα. Επιπλέον, από τον 6ο αιώνα π.Χ μνημονεύονται στον Ελλαδικό χώρο, τα κινεζικής προέλευσης μπαχαρικά μοσχοκάρυδο και διαφόρων ειδών πιπέρια, ενώ από τον 2ο αιώνα π.Χ. , οι Ελληνες χρησιμοποιούσαν την κάσσια (κινέζικη κανέλα), την οποία ονόμαζαν αρτεμισία, προς τιμήν της θεάς Άρτεμις, όπως επίσης και το άγνωστο σήμερα μπαχαρικό ασαφετίδα.
Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν, ότι τον 6ο αιώνα π.Χ. έγινε η πρώτη φυσική επαφή των δύο λαών, όταν Ελληνες έμποροι προσέγγισαν δια θαλάσσης τις νότιες ακτές της Κίνας για απευθείας ανάπτυξη εμπορικών συναλλαγών, η οποία όμως δεν φαίνεται να συνεχίσθηκε. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η κινέζικη είναι απο τις ελάχιστες γλώσσες, που το όνομα της χώρας μας προέρχεται από το Ελλάς. Έτσι, στα κινέζικα η Ελλάδα, ονομάζεται Σελλά που πιθανώς να προέρχεται από το προ-ομηρικό Σελλάς (=χώρα του φωτός).

Η πρώτη καταγεγραμμένη επαφή των δύο πολιτισμών, χρονολογείται απο τον 4ο π.Χ αιώνα, όταν ο Μ.Αλεξάνδρος, κατέκτησε τις επαρχίες της Βακτριανής και της Σογδιανής, στα δυτικά σύνορα της Κίνας και ίδρυσε πόλεις στην περιοχή. Το 1993, Κινέζοι και Ιάπωνες αρχαιολόγοι, ανακάλυψαν τα ερείπια ελληνικής πόλης κοντά στα σύνορα με το Τατζικιστάν. Πρόκειται για την αρχαία πόλη Νίγια, την οποία πρώτος προσδιόρισε το 1903, ο Βρετανός εξερευνητής σερ Ορελ Στέιν, από αφηγήσεις Κινέζων χωρικών της περιοχής. Στα ερείπια, βρέθηκαν έπιπλα ελληνικής τεχνοτροπίας, ανάγλυφες παραστάσεις με μαιάνδρους και άλλα αρχαιοελληνικά σύμβολα καθώς και ελληνικοί αμφορείς, που χρονολογήθηκαν στον 4ο π.Χ. αιώνα. Η πόλη εικάζεται ότι ιδρύθηκε από στρατιώτες του Μ.Αλεξάνδρου ή από άμεσους απογόνους τους που έμειναν στην περιοχή. Την παρουσία Ελλήνων στην νοτιοδυτική Κίνα, μαρτυρά και η ονομασία των κατοίκων της περιοχής ως Ντάι Γουάν (=μεγάλοι Ιωνες). Οι Ελληνες στρατιώτες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με τους Κινέζους, καθώς το Ελληνιστικό βασίλειο της Βακτριανής έκανε αποδεδειγμένα εμπόριο με την Κίνα, απο το 250 π.Χ. έως το 130 μ.Χ. που καταλύθηκε, μεταφέροντας από εκεί προς την Ελλάδα, μετάξι και μπαχαρικά.

Πρόσφατα, η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε στην περιοχή Shaanxi της βορειοδυτικής Κίνας, την σαρκοφάγο της αυτοκράτειρας Γού Χουιφέι που πέθανε το 737 μ.Χ. Η σαρκοφάγος είναι ελληνικής τεχνοτροπίας, μαρμάρινη, με ανάγλυφες παραστάσεις πολεμιστών που έχουν ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά και ζώων (λιοντάρια, τράγοι, ελάφια) που δεν υπάρχουν στην περιοχή.

Το μοναδικό άνοιγμα της Κίνας στον υπόλοιπο κόσμο, συνέπεσε με τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, όταν ο θρυλικός ναύαρχος Ζαν Χέ περιέπλευσε απο το 1405 έως το 1433 μ.Χ, όλες τις ακτές τής Νοτίου Ασίας από την Κίνα έως την Αραβία και τις ακτές της Ανατολικής Αφρικής. Με στόλο 300 πλοίων, ο πρωτοπόρος αυτός Κινέζος, προσπάθησε να ανοίξει εμπορικούς δρόμους και να φέρει την Κίνα πιο κοντά στον υπόλοιπο κόσμο. Η προσπάθεια του όμως εγκαταλείφθηκε καθώς η Κίνα επέλεξε και πάλι τον δρόμο του απομονωτισμού και οι δυο λαοί δεν συναντήθηκαν και πάλι.
Οι δυο λαοί ήρθαν σε πρώτη ουσιαστική επαφή τα τελευταία 20 χρόνια, με την διάδοση των κινέζικων προϊόντων ανά τον πλανήτη και την μετανάστευση κάποιων Κινέζων στην χώρα μας. Έτσι, στην Ελλάδα σήμερα ζουν περίπου 30.000 Κινέζοι, ενώ στην Κίνα οι Έλληνες δεν ξεπερνούν τους 100.

Σήμερα, η Κίνα είναι η 2η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, η 1η σε πληθυσμό και 4η σε έκταση χώρα του κόσμου και το μόνο που μας συνδέει με αυτήν είναι ότι και οι δύο λαοί έχουν ένδοξους προγόνους.

Λέτε, μετά 70 αιώνες παράλληλης ιστορίας, τα δύο έθνη να συναντηθούν και η ακμή του ενός να αντιστρέψει την παρακμή του άλλου ? Λέτε, τελικά να τους πείσουμε να αρχίσουν να τρώνε ο καθένας από μία ελιά και να πίνουν από ένα ποτήρι ελληνικό κρασί, τον χρόνο ?

Δεν υπάρχουν σχόλια: