Τρίτη 25 Μαρτίου 2008

ο μεγάλος ασθενής

Ολοι γνωρίζουμε τον χαρακτηρισμό "μεγάλος ασθενής" που έδωσαν οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής στην παραπέουσα Οθωμανική αυτοκρατορία τα τελευταία εκατό χρόνια της ζωής της. Με τον χαρακτηρισμό αυτό περιέγραφαν την αργή και σταδιακή φθορά της αυτοκρατορίας, πού με πισωγυρίσματα και αναλαμπές επιβίωσης αρνούταν το ιστορικά μοιραίο : ότι δεν προσαρμόζεται, πεθαίνει.

Την εξέλιξη, επίσης την γνωρίζουμε όλοι. Σταδιακή αποσύνθεση με αποκοπές τμημάτων και δημιουργία νέων κρατών, φθορά της διοίκησης και της κρατικής μηχανής, γιγάντωση της διαφθοράς και ένταση της καταστολής. Ολες οι προσπάθειες, εσωτερικές και εξωτερικές, διατήρησης της οντότητάς της δεν κατάφεραν να διατηρήσουν στην ζωή τον "μεγάλο ασθενή". Στην τελευταία φάση της αυτοκρατορίας, μιά ομάδα εκσυνχρονιστών με αρχηγό τον γνωστό Κεμάλ, απέπεμψαν τον σουλτάνο και μετά απο πολλούς αγώνες και πολλές ανατροπές, διατήρησαν ένα τμήμα της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας, με μορφή σύγχρονου κράτους.

Κατά την διάρκεια της ζωής μου, πολλές φορές ήρθε στο μυαλό μου ο χαρακτηρισμός "μεγάλος ασθενής" για πολλές και διάφορες καταστάσεις. Γάμους που παράπαιαν για χρόνια, έργα που δεν μπορούσαν να ολοκληρωθούν, οργανισμούς και επιχειρήσεις που σερνόταν για χρόνια πρίν κλείσουν.

Αφορμή για το κείμενο έδωσε μεγάλη εταιρεία της πόλης μας που εδώ και χρόνια παραπαίει, αλλά ούτε ανακάπτει ούτε κλείνει. Αργά και εκνευριστικά περνάει ο καιρός για εργαζόμενους, προμηθευτές και πελάτες που λόγω της μακράς και καλής σχέσης τους με την εταιρεία, δεν μπορούν ούτε να αποδεσμεσμευτούν αλλά ούτε και να σχεδιάσουν για το μέλλον. Και, όπως στην οθωμανική αυτοκρατορία, έτσι και εδώ, ο σουλτάνος ήταν ο τελευταίος που αντιλήφθηκε το μέγεθος του προβλήματος. Που μάλλον το πρόβλημα ήταν ο ίδιος και οι δομές που δημιούργησε, που ήταν ανίκανες να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα.

Σε αυτή την υπόθεση, όπως και σε όλες τις προηγούμενες που θυμίζουν "μεγάλο ασθενή", το βασανιστικό ερώτημα είναι το εξής :

Ποιός θα κάνει τον Κεμάλ?

Δευτέρα 3 Μαρτίου 2008

Μακεδονία ξακουστή

τελικά, είχε δεν είχε, η Μακεδονία ξαναέγινε ξακουστή σε όλο τον κόσμο. Και ξαναέγινε ξακουστή για θέματα διαφορετικά απο αυτά που θα θέλαμε. Σήμερα σε όλο τον κόσμο γνωρίζουν το νέο κράτος "Μακεδονία" ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι του πλανήτη πιστεύουν για το θέμα διαφορετικά πράγματα απο εμάς. Κάποιοι πιστεύουν οτι οι κάτοικοι της FYROM ειναι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων, οι οποίοι δεν ήταν Ελληνες, κάποιοι άλλοι, ότι είναι η ανάμιξη των αρχαίων Μακεδόνων με τους Σλαύους που ήρθαν μεταγενέστερα, ενω κάποιοι, οι λιγότεροι, που έχουν γνώση ιστορίας, δεν καταλαβαίνουν τι φοβόμαστε απο το μικρό αυτό κρατίδιο που μας κάνει την τιμή να θέλει να ονομάζεται όπως μια επαρχία μας, κατοχυρωμένη ιστορικά και εθνολογικά, σε μια εποχή που τα σύνορα δεν αλλάζουν.

Και έτσι για μια ακόμα φορά στην ιστορία μας νοιώθουμε ότι όλοι συνωμοτούν εναντίον μας. Και θυμώνουμε, και αντιδρούμε με το θυμικό και έτσι κάνουμε λάθη. Γιατί, η πορεία ενός κράτους στην ιστορία δεν καθορίζεται απο τις επιθυμίες των κατοίκων του αλλά απο τις σχέσεις του, την διεθνή παρουσία του, την ικανότητα των ηγετών του να αντιλαμβάνονται το διεθνές περιβάλλον και να συναλλάσονται , την δύναμη η την αδυναμία που αποπνέει.

Ολοι φυσικά θα θέλαμε να μην είχε ονομασθεί ο βόρειος γείτονας μας "Μακεδονία", ίσως να θέλαμε να μην είχαν καν έρθει οι πρόγονοι τους Σλαύοι τον 7ο αιώνα να κατοικήσουν στην περιοχή μας. Αλλά ήρθαν και ,μετα απο 13 αιώνες ονομάσθηκαν έτσι. Και σήμερα κατοικούν σε μέρος της ιστορικής Μακεδονίας και πιστεύουν, εδώ και 2-3 γενηές, ότι είναι Μακεδόνες. Και μάλλον έχουν πείσει και τα περισσότερα άλλα κράτη. Οχι για το δίκαιο των αιτημάτων τους αλλά για το συμφέρον των κρατών που τους υποστηρίζουν.

Φίλοι συνέλληνες, η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού, η δε εξωτερική πολιτική ακόμα περισσότερο. Το καταλαβαίνουμε τώρα, που 17 χρόνια μετα απο τότε που απορρίψαμε τα ονόματα ΣλαυοΜακεδονία και NovaMacedonia, παρακαλάμε για αυτά.

Οι Ελληνες έχουμε ένα εκπληκτικό χαρακτηριστικό, που μας βοήθησε να επιβιώσουμε στην διάρκεια των αιώνων. Προσαρμοστικότητα. Που απο την μιά, οδήγησε σε πολλές μελανές στιγμές της ιστορίας μας, αλλα απο την άλλη, μας βοήθησε να επιβιώσουμε.

Δεν θα έπρεπε να ξεχνάμε τους αρχαίους Μακεδόνες που συνεργάσθηκαν με τους Πέρσες όταν ο Ξέρξης ήρθε να καταλάβει την Ελλάδα, δέν πρέπει να ξεχνάμε τον Αλκιβιάδη, τον Μέντορα και άλλους Μηδίσαντες που μεγαλούργησαν στην Περσία εναντίον των συμφερόντων της πατρίδας τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους Λακεδαιμόνιους που δεν συμμετείχαν στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά συνεργάσθηκαν με τους Ρωμαίους 150 χρόνια μετα στην κατάληψη της χώρας. Δεν θα έπρεπε να ξεχνάμε τους εκατοντάδες χιλιάδες προγόνους μας που κατα την Βυζαντινά περίοδο εξισλαμίσθησαν με την θέληση τους, για καλύτερη φορολογία και ποιότητα ζωής που τους προσέφεραν οι Σελτζούκοι και μετα οι Οθωμανοί Τούρκοι, επάνδρωσαν τους στρατούς τους εναντίον της πατρίδας τους και διαμόρφωσαν σήμερα τον πολυπληθή πληθυσμό του ανατολικού μας γείτονα, που ξεκίνησε απο 30.000 Σελτζούκους που ήρθαν απο τα Ανατολικά.

Κυρίως, δεν θα έπρεπε να ξεχνάμε οτι οι πρόγονοί μας τον 1ο μ.Χ. αιώνα απαρνήθηκαν την θρησκεία και τον όνομα τους για να γίνουν Χριστιανοί Ρωμαίοι και μετα Ρωμηοί και το όνομα Ελληνας, για το οποίο τώρα κοπτόμεθα, ξανακούσθηκε 1700 χρόνια μετά, ακολουθώντας τις παρενέσεις των ισχυρών κρατών της εποχής, που ήθελαν να δημιουργήσουν ενα νέο κρατίδιο απο τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα.
Φίλοι συνέλληνες, μάλλον υπάρχουμε με το όνομα Ελλάδα, για τον ιδιο λόγο που υπάρχει και το νέο κρατίδιο της "Μακεδονίας".

Αντίθετα, όσες φορές στην ιστορία μας λειτουργήσαμε αλαζονικά και απόλυτα, καταγράψαμε σημαντικές εθνικές καταστροφές. Η αλαζονία του αυτοκράτορα Ρωμανού απέναντι στους Σελτζούκους οδήγησε το 1071 μ.Χ. στην κατατρόπωση και σύλληψη του στην μάχη του Μαντζικέρτ, και άνοιξε τον δρόμο για την μετέπειτα κατάκτηση της αυτοκρατορίας του απο τους Τούρκους. Ο μεγαλοιδεατισμός του βασιληά Κωνσταντίνου Α' οδήγησε στην γνωστή σε όλους μας Μικρασιατική καταστροφή με τις τρομακτικές επιπτώσεις στην πορεία της χώρας. Και τότε, θυμίζω ότι οι μεγάλες δυνάμεις μας είχαν δώσει την επαρχία της Σμύρνης που θα είχαμε μάλλον ακόμα και σήμερα, άν δεν φερόμασταν αλαζονικά και δεν διεκδικούσαμε όλη την Τουρκία.

Η τέχνη του εφικτού.

Καταλήγοντας, πιστεύω ότι στο θέμα της FΥRΟΜ πρέπει να δεχθούμε μια συμβιβαστική λύση, την καλύτερη δυνατή για εμάς και να κλείσουμε το θέμα με το όνομα του βόρειου γείτονα.
Απο την επόμενη ημέρα θα πρέπει να πιάσουμε δουλειά, ξεκινώντας οργανωμένα την οικονομική και κυρίως πολιτιστική διείσδυση στο φίλο και συγγενές μας, ανίσχυρο κράτος. Κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις, βοήθεια ένταξης στην ΕΕ και διαχείριση των κοινοτικών προγραμμάτων για λογαριασμό τους, ίδρυση Πανεπιστημίων, θεάτρων, φορέων φιλίας, κοινά ιστορικά forum κλπ. Αν δουλέψουμε σωστά και μεθοδικά, πάω στοίχημα ότι σε λίγα χρόνια θα "ανακαλύψουν" ότι είναι Ελληνες, και θα ζητάνε βοήθεια απο εμάς, ίσως και ένωση, για να λύσουν τα προβλήματα τους με τους Αλβανούς του Τετοβο. Το ίδιο πιστεύω ότι έπρεπε να έχουμε κάνει με την Αλβανία, μια χώρα που πρίν λίγα χρόνια είχε 30% ελληνική μειονότητα και σημαντική ιστορική και πολιτιστική συνάφεια με την Ελλάδα.

Φίλοι συνέλληνες, αυτή νομίζω ότι πρέπει να είναι η πολιτική ενος σύγχρονου ευρωπαικού κράτους που αντιμετωπίζει τα προβλήματα που του στέλνει η ιστορία, με γνώμονα το εθνικό του συμφέρον, απεγκλωβισμένο απο αγκυλώσεις, συνωμοσιολογίες και μυθοπλασίες. Που βλέπει μπροστά και αντιλαμβάνεται την σχετικότητα των γεωστρατηγικών πολιτικών και την δυνατότητα επηρεασμού τους.