τι φταίει στην οικονομία μας ?

Τόν τελευταίο καιρό, όλο και περισσότεροι Ελληνες, ενδιαφέρονται για την οικονομία και την οικονομική κατάσταση της χώρας. Διαβάζουν άρθρα στις εφημερίδες, παρακολουθούν εκπομπές στην τηλεόραση, συζητάνε και μαλώνουν μεταξύ τους, για πράγματα που μέχρι πρίν λίγα χρόνια, ήταν αδιανόητο να φαντασθούμε. Ολοι ψάχνουν αγωνιωδώς λύσεις, για την αντιμετώπιση της δεινής κατάστασης στην οποίαν έχει περιέλθει η χώρα, προτάσεις για την απεμπλοκή απο το μνημόνιο και την τρόϊκα και διέξοδο απο τά προσωπικά οικονομικά αδιέξοδα.

Οι περισσότεροι Ελληνες κατηγορούν την σημερινή κυβέρνηση για λανθασμένους χειρισμούς, στην διαχείριση της κρίσης, που οδήγησαν στο μνημόνιο και τα μέτρα. Υποστηρίζουν, ότι η κυβέρνηση έπρεπε να βγεί επιθετικά και να απαιτήσει απο τούς εταίρους μας της ΟΝΕ, να μας βοηθήσουν χωρίς μνημόνιο και τρόϊκα, απειλώντας τους με έξοδο της Ελλάδος απο την ΟΝΕ, η οποία θα οδηγούσε σε κατάρρευση του ευρώ, με τρομακτικές επιπτώσεις για αυτούς. Θεωρούν δε, ότι όλα όσα περνάμε αυτή την περίοδο, οφείλονται στην έλλειψη ενός ηγέτη τύπου Κων/νου Καραμανλή ή Ανδρέα Παπανδρέου, που θα χειριζόταν πετυχημένα τον παραπάνω "εκβιασμό" στους εταίρους μας.

Οσον αφορά στις αιτίες του υπέρογκου χρέους,οι περισσότεροι Ελληνες πιστεύουν, ότι οφείλεται στις κλεψιές και λαμογιές κάποιων, που άν δεν γινόταν, όλα θα ήταν μιά χαρά.

Ετσι, κάποιοι Ελληνες αποδίδουν τις αιτίες της κρίσης στην φοροδιαφυγή των μεγάλων εταιρειών, τίς οποίες κανείς δεν τολμάει να αγγίξει, επειδή μιζάρουν κάποιους πολιτικούς. Κάποιοι άλλοι, κατακρίνουν τους διεφθαρμένους γιατρούς, εφοριακούς κλπ δημόσιους λειτουργούς , οι οποίοι πλούτισαν, κλέβοντας το δημόσιο χρήμα και οδήγησαν την χώρα στην καταστροφή. Ολοι φυσικά οι Ελληνες, με εντυπωσιακή ομοφωνία, κατηγορούν τους πολιτικούς, ότι αύξησαν τα ελλείματα της χώρας κάνοντας κρατικές προμήθειες σε υπέρογκες τιμές με αντάλλαγμα μίζες από τους προμηθευτές.

Ολα τα παραπάνω, ισχύουν σίγουρα. Είναι όμως αυτά, που έφεραν την χώρα σε αυτή την θέση, η μήπως απλά, επιδείνωσαν μία κατάσταση που οφείλεται σε άλλα αίτια ; Η ερώτηση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, διότι λάθος προσδιορισμός των αιτιών της κρίσης θα οδηγήσει σε λάθος λύσεις.

Στην παραπάνω ερώτηση, εγώ απαντώ καταφατικά. Οσα λεφτά και άν κλάπηκαν από κάποιους πολιτικούς, κάποιους επιχειρηματίες ή κάποιους δημόσιους λειτουργούς , δεν δικαιολογούν χρέος 300 δις ευρώ σε μιά 30-ετία. Κυρίως όμως, δεν δικαιολογούν την επίδραση των κρατικών ελλειμάτων στην πραγματική οικονομία, που οδήγησαν στην καταβαράθρωση του ρυθμού ανάπτυξης της χώρας, στην έλλειψη ρευστότητας στην αγορά και στην μείωση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας μας.

Κατά την άποψή μου, η εξήγηση για τα παραπάνω, πρέπει να αναζητηθεί στις δομές και τα σαθρά θεμέλια της Ελληνικής οικονομίας. Μιάς οικονομίας που ποτέ δεν αναπτύχθηκε σωστά και ποτέ δεν απέκτησε όραμα, στόχους και προσανατολισμούς σύγχρονης ευρωπαϊκής οικονομίας. Αντίθετα, παρέμεινε προσκολλημένη σε τριτοκόσμιες δομές, στηριγμένη στο μικρομάγαζο, στον προστατευτισμό προνομιούχων ομάδων και στους κρατικοδίαιατους υπαλλήλους και επιχειρηματίες.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, η άκρως εσωστρεφής οικονομία μας να είναι ευάλωτη στην διαφθορά, στον κρατισμό και στην γραφειοκρατία, πρακτικές που ευνοούσαν οι ίδιες οι δομές της. Εξ' αιτίας αυτών,η οικονομία μας αδυνατούσε διαχρονικά να αξιοποιήσει τις εξωγενείς ενισχύσεις (σχέδιο Marshal, επιδοτήσεις ΕΟΚ, χαμηλά επιτόκια λόγω ευρώ κλπ) που ποτέ δεν χρησιμοποιήθησαν για την ανασυγκρότηση της οικονομίας, αλλά για την φαινομενική της βελτίωση, η οποία κατέρρεε με την πρώτη δυσκολία.

Προσωπικά πιστεύω, ότι το μεγαλύτερο διαχρονικό έγκλημα των πολιτικών αυτής της χώρας, δέν ήταν η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος αλλά η αδιαφορία ή η ανικανότητα μετεξέλιξης της οικονομίας μας σε σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στέρησαν έτσι τον Ελληνικό λαό απο μιά στέρεη οικονομία, ικανή να αναπτύσεται και να του παρέχει, ένα σταθερά αυξανόμενο βιωτικό επίπεδο, και το υψηλό κοινωνικό κράτος δικαίου που το συνοδεύει. Αντίθετα, δανείσθηκαν πάνω απο τις δυνάμεις της οικονομίας μας, για να προσφέρουν στους Ελληνες, όχι ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά ενα πλασματικό επίπεδο ζωής, πολύ υψηλότερο απο τις πραγματικές δυνατότητες της Ελληνικής οικονομίας.

Καταλήγω λοιπόν στο συμπέρασμα, ότι το πρόβλημα της χώρας είναι καθαρά πολιτικό και όχι οικονομικό, οι δε λαμογιές και κλεψιές του δημόσιου χρήματος επιβάρυναν, αλλά δεν δημιούργησαν την δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας. Αντίθετα, το πρόβλημα δημιούργησε η διαχρονική αδυναμία των κυβερνώντων :

• να σχεδιάσουν ένα οικονομικό μοντέλλο με μακροχρόνιους στόχους που να αξιοποιεί τους πόρους και τις δυνατότητες της χώρας, προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες της οικονομίας, που να περιλαμβάνει τομείς ανάπτυξης, διάρθρωση της οικονομίας και αναμενόμενα αποτελέσματα.


• να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικές πολιτικές που θα διευρύνουν την παραγωγική βάση της χώρας και μάλιστα στην κατεύθυνση της παραγωγής εξαγώγιμων προιόντων και υπηρεσιών.


• να δημιουργήσουν ένα σταθερό περιβάλλον υγιούς οικονομικής δραστηριοποίησης των πολιτών, με συγκεκριμένους κανόνες και έλεγχο, χωρίς γραφειοκρατία και συνεχόμενες νομοθετικές παρεμβάσεις και αλλαγές.


• να αποδεσμευθούν απο την κρατιστική αντίληψη της οικονομίας και του κράτους επιχειρηματία, που λειτούργησε ως τροχοπέδη της ανάπτυξης και υπέθαλψε την διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις.


• να κάνουν ρήξεις με προνομιούχες ομάδες και να αποδεσμευτούν από την λογική του προστατευτισμού της διοίκησης και της νομοθεσίας πρός κάποιες μικροομάδες και συμφέροντα.


• να οργανώσουν την δημόσια διοίκηση στην κατεύθυνση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας υπηρεσιών πρός τον πολίτη αντί της γραφειοκρατίας και της αναλγησίας.

Τα παραπάνω, όσο απλά και αν φαίνονται, δεν είναι εύκολο να εφαρμοσθούν στην Ελλάδα, επειδή έρχονται σε αντίθεση με μικροκομματικές αντιλήψεις και μικροσυμφέροντα και θίγουν την ραστώνη πολλών βολεμένων. Παρ' όλα αυτά παραμένουν προϋπόθεση για την αναδιάρθρωση της οικονομίας μας και την προοπτική ευημερίας για όλους σε αυτόν τον τόπο.