τράμπα εξουσίας στις ΗΠΑ

Γιά άλλη μιά φορά τα τελευταία χρόνια οι δημοσκοπήσεις απέτυχαν και ο Ντόναλτ Τράμπ αναδείχθηκε ο 45^ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Μπορεί οι ψήφοι που πήρε να ήταν ελαφρώς λιγότεροι από της Κλίντον, όμως η κατανομή τους στις Αμερικάνικες Πολιτείες ευνόησαν την εκλογή του. Οι ψηφοφόροι του ήταν κυρίως λευκοί, Αγγλοσαξωνικής καταγωγής με χαμηλό μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο που κατοικούν κυρίως σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές. Είναι το ίδιο κοινό που ψήφισε στις τελευταίες εκλογές στην Αυστρία τον ακροδεξιό Χόφερ , στην Γαλλία την ΛεΠέν, στην Γερμανία το AfD και στην Μ.Βρετανία τον Φάρατζ και το Brexit. Ταυτόχρονα, είναι το ίδιο κοινό των λαϊκών στρωμάτων που επλήγη περισσότερο από τον παγκοσμιοποιημένο νεοφιλελευθερισμό και αποζητά και πάλι σύνορα, εθνική κυριαρχία και περιορισμό της μετανάστευσης θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο θα βελτιώσει την θέση του. Είναι το κοινό που στρέφεται εναντίον της παγκοσμιοποίησης (οικονομικής, πολιτιστικής και πολιτικής), διεκδικώντας πίσω την ευμάρειά του.

Στις εκλογές αυτές νίκησε η αντισυστημική ρητορική του Τράμπ, παρόλη την ακραία και ρατσιστική φρασεολογία του. Η προεκλογική του εκστρατεία δεν στηρίχθηκε σε απόψεις αλλά σε κατηγορίες εναντίον της αντιπάλου του (συστημική, διεφθαρμένη, διαπλεκόμενη κλπ) οι οποίες εκτοξευόταν με απλοϊκό τρόπο και έντονα στοιχεία θεατρινισμού. Η αντίπαλος του, Χίλαρυ Κλίντον απέτυχε να πείσει τους ψηφοφόρους παρά τον συγκροτημένο λόγο της, τις πιο ρεαλιστικές της θέσεις και την εμπειρία της στην διοίκηση. Βασική αιτία θεωρώ ότι ήταν η ταύτιση της με το βιομηχανικό και τραπεζικό κατεστημένο, δηλαδή με το «σύστημα». Αυτός ήταν και ο λόγος που αυτή η προεκλογική εκστρατεία παρουσίασε τόσο έντονα στοιχεία πόλωσης που έφτασαν στα όρια του εθνικού διχασμού.

Φαίνεται ότι η κοινωνική και η οικονομική κατάσταση στις ΗΠΑ αρχίζει να ξεπερνά τα όρια ανοχής ενός ανεπτυγμένου κράτους εμφανίζοντας τριτοκοσμικά στοιχεία (έντονες ανισότητες, ανέχεια και περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού κλπ) και τάσεις ταξικής αντιπαράθεσης. Οι πολίτες στις ΗΠΑ μάλλον νοιώθουν ότι το Αμερικάνικο όνειρο (του εύκολου και γρήγορου πλουτισμού του κάθε ενός) έχει ξεθωριάσει ανεπιστρεπτί και ότι η πρώην «κοσμοκράτειρα» μεταλλάσσεται σταδιακά σε ένα ολιγαρχικό καθεστώς χωρίς καμία ισονομία και ίσες ευκαιρίες για όλους. Ο Τράμπ, παρότι ολιγάρχης και ο ίδιος, έχτισε σε αυτή την ρητορική και κέρδισε. 

Τα σημάδια δεν είναι καλά, ούτε για το «σύστημα» ούτε για τους λαούς. Το «σύστημα» φαίνεται ότι αρχίζει να χάνει τον έλεγχο, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο, καθώς η απληστία του μάλλον έχει αγγίξει τα όρια της αποδοχής του από τους λαούς. Η μετάβαση της ισχύος του πλανήτη από διπολική (ΗΠΑ. Σοβιετική Ένωση) σε μονοπολική (ΗΠΑ) και στην συνέχεια σε πολύ-πολική (ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ, Κίνα, Ινδία κλπ) φαίνεται ότι θα είναι δύσκολη καθώς επιχειρείται να συνδυαστεί με την επικράτηση της παγκοσμιοποιημένης νέας τάξης που μάλλον  βρίσκει αντίθετους τους λαούς. 

Οι πολίτες στις ΗΠΑ, όπως και οι αντίστοιχοι στην Ευρώπη, με την ψήφο τους στα αντισυστημικά κόμματα, βγάζουν στην ουσία κραυγή αγωνίας για την ζωή και το μέλλον τους, αντιδρώντας στο «σύστημα» που τους έχει καταδικάσει στην δυστυχία. Το αδύνατο σημείο των λαών είναι ότι ψάχνουν την λύση σε αναχρονιστικές, αντιδημοκρατικές και ρατσιστικές επιλογές και όχι σε προοδευτικές και φιλολαϊκές. Η στροφή προς τα δεξιά σε Ευρώπη και ΗΠΑ, δυστυχώς επιβεβαιώνει την κρίση αξιών και την ασθενική μνήμη των λαών, που τους οδηγούν στην αγκαλιά του λαϊκισμού και σε επικίνδυνα μονοπάτια που έχουμε ξαναζήσει. Στην αρχή αυτή της προεκλογικής εκστρατείας έκανε την εμφάνιση του το «κίνημα» του Σάντερς (συνυποψήφιου της Χίλαρυ για το χρίσμα του Δημοκρατικού κόμματος) που υποστηρίχθηκε κυρίως από τους νέους και πολίτες με υψηλή μόρφωση. Δυστυχώς, η ήπια ρητορική του, η έλλειψη λαϊκισμού και οι προτάσεις περί δικαιότερης κατανομής του πλούτου, το συνέτριψαν πριν ξεκινήσει την πορεία του, βάζοντας στους Αμερικανούς ψηφοφόρους το δίλημμα : την συστημική Χίλαρυ ή τον λαϊκιστή Τράμπ ? δηλαδή δύο επιλογές με εξίσου αρνητικές προοπτικές. Η επιλογή Χίλαρυ διασφάλιζε ότι τίποτα δεν θα αλλάξει ενώ η επιλογή Τράμπ  υπόσχεται ότι όλα θα αλλάξουν, αλλά όχι προς το συμφέρον των πολλών.

Για άλλη μια φορά στην ιστορία, αποδεικνύεται ότι οι λαοί έχουν δυσκολία να αναγνωρίσουν το συμφέρον τους και είναι επιρρεπείς στην χειραγώγηση και τον λαϊκισμό. Όταν δε, η δυσκολία αυτή συνδυασθεί με έλλειψη κρίσης και μνήμης το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό, κυρίως για τους ίδιους τους λαούς.