Τάταροι

Με την ονομασία Τάταροι, οι Ρώσοι αποκαλούν τους τουρκο-μογγολικούς πληθυσμούς της Νότιας Ρωσίας, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Βόλγα στα νότια Ουράλια. Ο πληθυσμός τους διαμορφώθηκε από την ανάμιξη των Μογγόλων της Χρυσής Ορδής (που ανεξαρτητοποιήθηκαν μετά την διάλυση της Μογγολικής αυτοκρατορίας, το 1294) με τους Βούλγαρους του Βόλγα και διάφορα τουρκικά φύλα (Πετσενέκοι, Τσετσένοι, Κουμάνοι κλπ) που εποίκησαν τις στέπες της Ουκρανίας τον 14^ο αιώνα. Το όνομα προέρχεται από την μογγολική φυλή των Τατά (φυλή καταγωγής Τζέγκις χάν), η οποία ήταν από τις πρώτες που μετακινήθηκαν στην περιοχή. Οι Τάταροι είναι στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι και μιλούν την ταταρική γλώσσα που ανήκει στην οικογένεια των τουρκικών γλωσσών.

Οι Τάταροι δημιούργησαν στην περιοχή κρατίδια (χανάτα), από τα οποία λεηλατούσαν τις ρωσικές επαρχίες για περισσότερο από 100 χρόνια, επιβάλλοντας σε αρκετές περιπτώσεις, την πληρωμή φόρου υποτέλειας. Στα μέσα του 16^ου αιώνα, ο Ιβάν ο τρομερός κατέκτησε και διέλυσε τα χανάτα. Εξαίρεση απετέλεσε το «χανάτο της Κριμαίας», το οποίο ιδρύθηκε το 1441 και επιβίωσε ως υποτελές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έως το 1774, οπότε ανεξαρτητοποιήθηκε. Το 1783, η τσαρίνα Αικατερίνη η Β΄ κατέλαβε την Κριμαία, την οποία ονόμασε «πετράδι του στέμματος» σηματοδοτώντας την ρώσικη επιδίωξη για κάθοδο στις «θερμές θάλασσες». Αρκετοί από τους Τάταρους, εκδιώχθηκαν και μετακινήθηκαν στην Οθωμανική επικράτεια. 

Στον πόλεμο της Κριμαίας (1853-1856) οι Τάταροι συμμάχησαν με τους εχθρούς της Ρωσίας πολεμώντας στο πλευρό των Τούρκων. Μετά το τέλος του πολέμου και την διατήρηση της Κριμαίας από την Ρωσία, αρκετοί Τάταροι μετανάστευσαν ξανά προς την Οθωμανική αυτοκρατορία. 

Όταν ξέσπασε η Οκτωβριανή επανάσταση οι Τάταροι συντάχθηκαν με τους Λευκούς (τσαρικοί) ελπίζοντας σε κάποια ανταλλάγματα μετά την αποκατάσταση της τάξης. Κατά  την σοβιετική περίοδο που ακολούθησε, οι Τάταροι ανέπτυξαν αντικαθεστωτική δράση, κυρίως λόγω των μέτρων περιορισμού της θρησκείας και της οικογενειοκρατίας που χαρακτήριζε την κοινωνική τους δομή.

Κατά την διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, οι Τάταροι τάχθηκαν στο πλευρό των Γερμανών (ο εχθρός του εχθρού) συμβάλλοντας στην προσπάθεια κατοχής της Σοβιετικής Ένωσης από τους Γερμανούς. Όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν και κατέκτησαν την Ουκρανία και την Κριμαία, οι Τάταροι υποδέχθηκαν τους Γερμανούς ως απελευθερωτές και τουλάχιστον 20 χιλ από αυτούς εντάχθηκαν στις «Ταταρικές Εθνικές Επιτροπές» πολεμώντας μαζί τους εναντίον του Κόκκινου Στρατού. Κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, πολλοί Τάταροι λειτούργησαν ως καταδότες, ενώ άλλοι επάνδρωσαν τα τάγματα των SS και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ως φύλακες. Στις 29/9/1941 αρκετοί Τάταροι συμμετείχαν στην σφαγή των 35 χιλ Εβραίων της Κριμαίας (Μπάμπι Γιάρ) ενώ κατέδωσαν και ευθύνονται για τον θάνατο Ρώσων και Ελλήνων αντιναζιστών της περιοχής. Βασική επιδίωξή τους (πιθανότατα υπόσχεση των Γερμανών) ήταν η απόσπαση της Κριμαίας από την Σοβιετική Ένωση και δημιουργία «καθαρού» Τατάρικου κράτους. Μετά την λήξη του πολέμου, οι Τάταροι εκδιώχθηκαν από την Κριμαία και τις υπόλοιπες ρώσικες περιοχές και μετακινήθηκαν σε ειδικές ζώνες στο Ουζμπεκιστάν. Η μετεγκατάσταση πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1944 και συνολικά μεταφέρθηκαν με τραίνα 238.000 Τάταροι.

Λίγα χρόνια μετά, το 1954, με απόφαση του Ουκρανικής καταγωγής Νικήτα Χουρτσώφ, η Κριμαία αποσπάσθηκε από την Ρώσικη Δημοκρατία και εκχωρήθηκε στην Ουκρανία. Οι Τάταροι άρχισαν να επιστρέφουν στην Κριμαία μεμονωμένα από το 1969, ενώ το 1989, οι Ρώσοι αναγνώρισαν και καταδίκασαν την υποχρεωτική μετεγκατάσταση τους και άρχισε η συστηματικότερη επιστροφή τους στην Κριμαία. Παρόλα αυτά σήμερα δεν ξεπερνούν το 10% πληθυσμού της Κριμαίας καθώς οι περισσότεροι ζουν στις νότιες επαρχίες της Ρωσίας, κυρίως στις περιοχές του Βόλγα και των Ουραλίων. Ο συνολικός πληθυσμός τους υπολογίζεται στα 5,5 εκατ άτομα, ενώ οι Τάταροι της Κριμαίας δεν ξεπερνούν τα 200.000 άτομα.

Το 2014 οι Ρώσοι κάτοικοι της Κριμαίας, μετά από δημοψήφισμα, ανακηρύσσουν την περιοχή ως Αυτόνομη Δημοκρατία της Κριμαίας, αποσπώμενοι από τον Ουκρανικό κορμό, πράξη που δεν αναγνώρισε η Ουκρανία και η διεθνής κοινότητα. Από τότε, η κατάσταση στην περιοχή είναι ρευστή ενώ υποβόσκει η σύρραξη με την Ουκρανία.

Οι Τάταροι, λαός με μικρό ιστορικό αποτύπωμα και χαμηλή πολιτισμική ταυτότητα, ουδέποτε εντάχθηκε στην ρωσική κοινωνία, προσπαθώντας πάντα να αυτονομηθεί και να διατηρήσει την οντότητα του, κυρίως θρησκευτική.  Αποτελούν μέρος της Ρωσικής ιστορίας, αναφερόμενοι πάντα ως ο εσωτερικός εχθρός καθώς οι Τάταροι συντασσόταν πάντα με τους αντιπάλους της Ρωσίας, βαθαίνοντας κάθε φορά το χάσμα που χωρίζει τους δύο λαούς.

Οι Τάταροι της Ρωσίας είναι ένα κλασικό παράδειγμα λαού που δεν κατάφερε να δημιουργήσει αυτεξούσια πατρίδα και ζει διαρκώς σε αντιπαράθεση με τον λαό, στου οποίου την πατρίδα κατοικεί. Αντί να αναπτύξει μειονοτική πολιτική διεκδικώντας δικαιώματα ισοτιμίας και ισονομίας σε ένα ισχυρό κράτος, μετατρέπεται περιοδικά σε υποχείριο των εχθρών της θετής του πατρίδας (Τούρκοι, Ουκρανοί, ισλαμιστές κλπ) διεκδικώντας ένα όνειρο που μπορεί να αποδειχθεί εφιάλτης.