ενδοσκόπηση της κρίσης

Έχω ξαναγράψει την άποψη μου για την οικονομική κρίση αλλά και για το μνημόνιο.

Όσον αφορά την κρίση, πιστεύω ότι είναι κρίση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και δεν προκλήθηκε από την χώρα μας, αλλά οφείλεται στον λάθος τρόπο με τον οποίον αναπτύχθηκαν οι οικονομίες των  ανεπτυγμένων κρατών. Για τον λόγο αυτό, η κρίση θα λυθεί μόνο με αναδιάταξη του ίδιου του συστήματος, αναθεωρώντας τους κανόνες της παγκοσμιοποίησης και των χρηματοοικονομικών προϊόντων (supreme, swaps κλπ παράγωγα). Τα προϊόντα αυτά, δημιούργησαν νέο πλασματικό χρήμα, το οποίο ανακυκλώθηκε πολλές φορές διαμορφώνοντας μία παγκόσμια οικονομία-φούσκα την οποία ελέγχουν αυτοί που τροφοδοτούν την αγορά με αυτά τα προϊόντα. Η παγκοσμιοποίηση έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτό, καθώς επέτρεψε την διασπορά τού πλασματικού χρήματος σε όλον τον πλανήτη χωρίς κανόνες και έλεγχο, δίνοντας μια παροδική αίσθηση ανεξάντλητων κεφαλαίων, ευημερίας και καταναλωτισμού. Η παγκόσμια παραγωγή αυξήθηκε, στην βάση ενός παγκόσμιου ανταγωνισμού που  ενίσχυε τον ισχυρότερο και τον φθηνότερο, εγκλωβίζοντας όλους τους ενδιάμεσους ανάμεσα στην  τεχνολογική βελτίωση (που προϋποθέτει νέο χρήμα) ή την μείωση του κόστους (που προϋποθέτει μείωση μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων). Η παγκοσμιοποίηση της δημοκρατίας, του κράτους πρόνοιας και της ευημερίας αναβλήθηκαν για το μέλλον, ενώ το παγκόσμιο χωριό της ελευθερίας και της αλληλοβοήθειας των λαών μετασχηματίσθηκε  σε ένα παγκόσμιο εργοτάξιο.  

Τα μνημόνια που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα επικεντρώθηκαν σε δημοσιονομικά μέτρα (μειώσεις μισθών, αύξηση φορολογίας κλπ) και όχι θεσμικά (φοροδιαφυγή, διαφθορά, αναδιοργάνωση του κράτους κλπ) εντείνοντας την ύφεση και την ανεργία χωρίς καμία αναπτυξιακή προοπτική. Τα μέτρα αυτά οδηγούν ουσιαστικά στην διάρρηξη του κοινωνικού ιστού της χώρας και τους Έλληνες στα πρόθυρα της κοινωνικής έκρηξης. Η εμμονή της Τρόικας στα μέτρα λιτότητας, παρά τα αρνητικά τους αποτελέσματα, παραπέμπει σε τιμωρητική διάθεση με στόχο την οικονομική επικυριαρχία και όχι σε βελτίωση της οικονομίας.

Η περιβόητη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας επιδιώκεται να βελτιωθεί μέσω της μείωσης του κόστους εργασίας, ενώ είναι έκδηλο ότι χωρίς οργανωτική αναδιάρθρωση του κράτους, βελτίωση των υποδομών και εισαγωγή τεχνολογίας και τεχνογνωσίας το μόνο που θα επιτευχθεί, είναι η παρά πέρα συρρίκνωσή της. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, η ανταγωνιστικότητα προέρχεται από την τεχνολογία-τεχνογνωσία και το υψηλό marketing και όχι από το χαμηλό κόστος εργασίας, που είναι μικρό ποσοστό του συνολικού κόστους παραγωγής. Ειδικότερα, σε οικονομίες σαν την Ελληνική, που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές α' και β' υλών από το εξωτερικό, η μείωση του κόστους παραγωγής γίνεται ακόμα ανελαστικότερη. Πιστεύω ακράδαντα ότι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των Ελληνικών προϊόντων, δεν θα προέλθει από την μείωση της τιμής πώλησης τους, αλλά από την βελτίωση της ποιότητάς τους και την ανάπτυξη του επαγγελματισμού των Ελλήνων που θα τοποθετήσουν τα προϊόντα μας σε υψηλότερη κατηγορία, από αυτή που βρίσκονται σήμερα, στον διεθνή  ανταγωνισμό.

Αντίστοιχα, οι βελτιώσεις στην οικονομία μας θα έρθουν κυρίως από θεσμικά μέτρα, τα οποία θα απελευθερώσουν την δημιουργικότητα του Έλληνα και θα ευνοήσουν νέες επενδύσεις. Οι οικονομίες δεν αναπτύσσονται, ούτε με ιδιωτικοποιήσεις "φιλέτων", που έτσι και αλλιώς αφήνουν κέρδη στο κράτος, ούτε με μεγάλες επενδύσεις πολυεθνικών, που έρχονται για να πάρουν από την οικονομία και όχι να δώσουν. Οι οικονομίες των κρατών της περιφέρειας, σαν την Ελλάδα αναπτύσσονται κυρίως από μικρομεσαίες και μεσαίες εθνικές επιχειρήσεις που καταφέρνουν να παράγουν ανταγωνιστικά εξαγώγιμα προϊόντα, υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας, τα οποία πωλούνται στις διεθνείς αγορές σε υψηλότερες τιμές από τα αντίστοιχα προϊόντα των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών. Η Ελληνική οικονομία χρειάζεται βελτίωση του branding των προϊόντων της και όχι μείωση του κόστους παραγωγής τους.

Η συνταγή λοιπόν είναι λάθος και θα πρέπει να αλλάξει.

Οι οικονομικές κρίσεις είναι μέρος του συστήματος, το οποίο τις χρησιμοποιεί για να αναδιατάσσεται, αφομοιώνοντας τις οικονομικές, γεωπολιτικές και τεχνολογικές αλλαγές της προηγούμενης περιόδου. Παρ' όλα αυτά εκτιμώ ότι αυτή η κρίση θα ξεπερασθεί πολύ δύσκολα, διότι υπάρχει πλέον το στοιχείο της παγκόσμιας αλληλεπίδρασης που δεν υπήρχε στο παρελθόν. Το ασφαλιστικό ταμείο των Νορβηγών ψαράδων είναι συνδεδεμένο με την παραγωγικότητα της σόγιας  της Αργεντινής, καθώς έχει επενδύσει σε μετοχές της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής της. Η παγκόσμια αλληλεπίδραση ευνόησε την κυριαρχία των αγορών στην πολιτική που περιπλέκει ακόμα περισσότερο την δυνατότητα αναδιάταξης του συστήματος.

Αυτή την περίοδο, οι ισχυρές οικονομίες (Γερμανία, ΗΠΑ) προσπαθούν να αξιοποιήσουν την κρίση και να ισχυροποιήσουν την θέση τους στην παγκόσμια οικονομική σκακιέρα, εις βάρος των περιφερειακών οικονομιών, ενώ οι αναδυόμενες οικονομίες (Κίνα, Ινδία, Ρωσία κλπ) προσπαθούν και αυτές να μπουν στην σκακιέρα, εις βάρος των λαών τους. Όμως, παράλληλα με τις κινήσεις αυτές, η κρίση που δεν επιλύεται, εξαπλώνεται σαν γάγγραινα και προβλέπω ότι σύντομα θα φτάσει στην καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας, την Γερμανία, την Αγγλία και τις ΗΠΑ ενώ δεν θα αφήσει ανεπηρέαστες ούτε και τις αναδυόμενες οικονομίες. Και τότε; τι γίνεται τότε, αν όλοι έχουν και από ένα μνημόνιο;  

Για τον λόγο αυτό και ανεξάρτητα με την εξέλιξη της κρίσης και την εξεύρεση η όχι παγκόσμιας λύσης, η χώρα μας πρέπει να προχωρήσει στηριζόμενη στις δικές της δυνάμεις. 

Πιστεύω ότι η χώρα έχει δύο δρόμους. Ο ένας είναι αυτός της απομόνωσης, με συντεταγμένη αποχώρηση από την ΕΕ, επιστροφή σε εθνικό νόμισμα ,  επαναφορά δασμών και έλεγχο εισαγωγών-εξαγωγών. Η κυβέρνηση που θα υπάρχει τότε, θα πρέπει να συντονίσει την ανασυγκρότηση της χώρας, με κατάλληλους χειρισμούς του νέου νομίσματος και κάποιων ενισχύσεων που μπορεί να διασφαλίσει από την ΕΕ λόγω της αποχώρησης από το ευρώ. Το βασικό πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η χώρα θα είναι η έλλειψη συναλλάγματος  για εισαγωγές  απαραίτητων αγαθών (φάρμακα, καύσιμα κλπ) καθώς το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών είναι αρνητικό και φυσικά κανείς δεν θα μας δανείζει, τουλάχιστον κατά το πρώτο διάστημα. Τον πρώτο καιρό, θα ακολουθήσει κοινωνική αναταραχή και μετανάστευση προς το εξωτερικό, ενώ αυτοί που θα παραμείνουν θα επικεντρωθούν σε εξαγωγικούς τομείς που μπορούν να υποστηριχθούν από την Ελληνική τεχνολογία-τεχνογνωσία (γεωργία, τουρισμός) . Παρ' όλα αυτά, η υποτίμηση του νέου νομίσματος θα ξανακάνει τα Ελληνικά προϊόντα ανταγωνιστικά και μέσα σε λίγα χρόνια, η χώρα θα σταθεροποιήσει την οικονομία της στα πραγματικά της επίπεδα. Στην πορεία αυτή, η χώρα θα βρεθεί μόνη και θα πρέπει αναζητήσει νέους συμμάχους  και να επαναπροσδιορίσει την γεωπολιτική της θέση, χωρίς εθνικές απώλειες. 

Ο δεύτερος δρόμος είναι αυτός της υπομονής με στόχο την αναδιάταξη του μνημονίου μέσα από τους θεσμούς της ΕΕ, μέσω συμμαχιών με τα άλλα κράτη της περιφέρειας. Μέχρι να επιτευχθεί αυτό, η  λιτότητα θα συνεχισθεί, το ίδιο και η ύφεση και η ανεργία. Το ευρώ θα συνεχίζει να πιέζει την οικονομία μας, που για να γίνει ανταγωνιστική θα πρέπει να  επικεντρωθεί στην υψηλή ποιότητα και στην βελτίωση της παραγωγικότητας με εισαγωγή τεχνολογίας-τεχνογνωσίας από το εξωτερικό. Η οικονομία θα συνεχίσει να είναι συνδεδεμένη με την ΕΕ και η βελτίωση της θα εξαρτάται αποκλειστικά από αναθεωρήσεις που θα γίνουν στα πλαίσια της ΕΕ. Η πορεία της χώρας θα καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις των ισχυρών της Ευρώπης, στις οποίες η πολιτική ηγεσία της χώρας δεν θα μπορεί να αντισταθεί. Σε αντιστάθμισμα αυτών, η ΕΕ θα διασφαλίζει την μη πτώχευση της χώρας και σε σημαντικό βαθμό την διατήρηση της γεωπολιτικής της σταθερότητας.

Όποιον από τους παραπάνω δύο δρόμους ακολουθήσουμε, είναι σίγουρο ότι κάποια πράγματα στην Ελλάδα πρέπει να αλλάξουν :

• Το κράτος πρέπει να ανασυγκροτηθεί με γνώμονα την παραγωγικότητα των υπηρεσιών του και την εξυπηρέτηση των πολιτών.
• Η φοροδιαφυγή και η διαφθορά πρέπει να παταχθούν καθώς δεν "χωράνε" πια στην οικονομία.
• Η χώρα πρέπει να επιστρέψει στην παραγωγή εξαγώγιμων προϊόντων και υπηρεσιών, περιορίζοντας την οικονομία της κατανάλωσης (εμπορικά καταστήματα, εστίαση κλπ).

Εγώ προσωπικά, συνεχίζω να πιστεύω ότι τα πράγματα στην χώρα μπορούν να πάνε καλύτερα, διότι απλά δεν μπορούνε να πάνε χειρότερα. Η Ελλάδα, είναι σε όλους τους τομείς σε τέτοιο χάλι, που η κάθε μικρή δράση στην σωστή κατεύθυνση θα συνιστά σημαντική βελτίωση. 

Εκτός από αυτό, συνεχίζω ακόμα να πιστεύω στον Ελληνα, που είναι ικανός για το χειρότερο αλλά και για το καλύτερο.

Ας ξεκινήσουμε από απλά πράγματα, όπως η σοβαρότητα, η συνέπεια και η συνέχεια.
Όχι μόνο από τους πολιτικούς αλλά από όλους μας.