τα καλύτερα έρχονται

ένα ακόμα δύσκολο έτος φτάνει στο τέλος του.

Οι περισσότεροι από εμάς πιεσμένοι από διάφορα οικονομικά, επαγγελματικά, κοινωνικά ή προσωπικά θέματα ή ακόμα και προβλήματα υγείας, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε αυτά που μας συμβαίνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Παράλληλα όμως, όλοι βιώνουμε και επιτυχίες, μικρότερες ή μεγαλύτερες καθώς και χαρές και όμορφες στιγμές.

Οι προκλήσεις πολλές, όπως και οι ικανοποιήσεις. Η ζωή είναι στιγμές και το στοίχημά της είναι ο τρόπος διαχείρισης τους. Για αυτό λοιπόν είναι κυρίαρχο το πώς αντιμετωπίζουμε την ζωή. 

Αισιοδοξία και πίστη στις δυνάμεις μας. 

και τα καλύτερα θα έρθουν

οργή και απαξία

Για ακόμα μια φορά, οι Έλληνες πολίτες νοιώθουν οργή και ανασφάλεια καθώς οι υποδομές και η λειτουργία του νεοελληνικού κράτους δεν διασφαλίζουν τους στοιχειώδεις κανόνες αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.

Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών ανέδειξε για άλλη μια φορά τις αδυναμίες της κρατικής μηχανής, η οποία δεν φαίνεται να μαθαίνει από τα λάθη της και ούτε να έχει διάθεση ή ικανότητα να τις διορθώσει. Ζούμε στο ίδιο έργο θεατές με τα ίδια φαινόμενα να επαναλαμβάνονται κουραστικά, γεννώντας απογοήτευση και θυμό καθώς ο κρατικός μηχανισμός της χώρας μας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε καν φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές, πλημμύρες κλπ) και φυσικά φαινόμενα (χιόνια, καύσωνες). Η κατάσταση γίνεται τραγική όταν αξιολογήσουμε τις ανθρωπογενείς λειτουργίες είτε πρόκειται για παραλείψεις και ανθρώπινα λάθη είτε για οργανωτικές αδυναμίες, αδιαφορία και ατασθαλίες. 

Το σύγχρονο Ελληνικό κράτος δομήθηκε στις αρχές της ευνοιοκρατίας και του κομματαρχισμού ενώ ταυτόχρονα  η οικονομία αναπτύχθηκε στην βάση του μεταπρατισμού και της κερδοσκοπίας και όχι της παραγωγής ανταγωνιστικών αγαθών. Η ελληνική κοινωνία διαμορφώθηκε με αντιλήψεις προσωπικού βολέματος, παρέκκλισης των κανόνων και κοινωνικής αδιαφορίας. 

Διακόσια χρόνια μετά την παλιγγενεσία διαπιστώνουμε ότι αναγεννήθηκε ένα τέρας που δυστυχώς περιλαμβάνει όλους μας. Γιατί όλοι φταίμε για αυτό το χάλι, όχι ισότιμα αλλά όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης. Από το ποιους ψηφίζουμε έως το πώς αντιδρούμε στα κακώς κείμενα αλλά και στο πώς αντιμετωπίζουμε τις καθημερνές προκλήσεις της ζωής μας

Ουκρανία : Ιφιγένεια ή Δούρειος Ίππος ?

Κοντεύει ένας χρόνος όπου ο πλανήτης παρακολουθεί τον πόλεμο στην Ουκρανία, με τους Ρώσσους να έχουν εισβάλει στην χώρα και να προσπαθούν αποτυχημένα να ενσωματώσουν μέρος ή και ολόκληρη την χώρα στην επικράτεια τους. Οι πολεμικές επιχειρήσεις προβάλλονται καθημερινά  από τα μέσα επικοινωνίας, περιλαμβάνοντας βομβαρδισμούς, αεροπορικές επιδρομές και μάχες αλλά και θηριωδίες με βασικούς πρωταγωνιστές τους Ρώσσους. Η εισβολή των Ρώσσων ανακοινώνονταν από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, αρκετό καιρό πριν πραγματοποιηθεί, με τρόπο που πολλοί αναρωτήθηκαν μήπως την προκαλούσαν. 

Οι Ρώσσοι υποστηρίζουν ότι η εισβολή πραγματοποιήθηκε για να διαφυλάξουν τα σύνορά τους και να απελευθερώσουν τους Ρωσικούς πληθυσμούς που κατοικούν στο ανατολικό τμήμα της χώρας, οι οποίοι υφίσταντο καταπίεση και βιαιότητες από τους Ουκρανούς. Αντίθετα, οι Ουκρανοί αρνούνται τις κατηγορίες και θεωρούν ότι η εισβολή αποτελεί μία αναίτια πράξη καταπάτησης της εθνικής τους κυριαρχίας, που εκπορεύεται από τον μεγαλοϊδεατισμό του Πούτιν και στοχεύει στην ανασύσταση μιας νέας ρωσικής αυτοκρατορίας. 

Φυσικά, η κάθε πολεμική σύρραξη έχει ένα υπόβαθρο με ιστορικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές πτυχές. Στην προκειμένη περίπτωση, το ρωσικό υπόβαθρο αναφέρει ότι οι Ουκρανοί δεν είναι ξεχωριστό έθνος αλλά τμήμα του ρωσικού έθνους, με γλωσσική διαφοροποίηση η οποία διαμορφώθηκε κατά την περίοδο που η δυτική Ουκρανία ήταν υπό Πολωνική και Αυστρουγγρική κατοχή. Επιπλέον αυτού, θυμίζουν ότι η δημιουργία της Ουκρανικής Δημοκρατίας δεν είχε εθνική προσέγγιση αλλά έγινε στα πλαίσια της σοβιετικής πολιτικής για δημιουργία Ομόσπονδων Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) προσθέτοντας ως επιχείρημα ότι η Κριμαία και οι διεκδικούμενες ανατολικές περιοχές παραχωρήθηκαν αργότερα (1954) στην Ουκρανία, από τον ουκρανικής καταγωγής Χουρτσώφ. Παράλληλα, κατηγορούν τους Ουκρανούς για αντεθνική στάση, κυρίως κατά την περίοδο του Β' ΠΠ, η οποία δημιούργησε  ναζιστικό υπόβαθρο στην περιοχή, που επιζεί έως σήμερα. Καταλυτικό ρόλο για την εισβολή, έπαιξε η πρόθεση των Ουκρανών να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, που από την πλευρά των Ρώσσων θεωρήθηκε ως συμμαχία με τον εχθρό που απειλεί την ύπαρξή τους.

Από την πλευρά τους, οι Ουκρανοί υποστηρίζουν ότι είναι ξεχωριστό έθνος προερχόμενο από διαφορετική σλαβική φυλή, συγγενή των Ρώσσων, η οποία βρέθηκε  διαχρονικά υπό ξένη κατοχή (Χρυσή Ορδή, Λιθουανική, Πολωνική, Αυστρουγγρική, Ρωσική) με όλες τις προσπάθειες για ανεξαρτησία να καταπνίγονται από τους κατακτητές τους. Η παραπάνω ιστορική διαδρομή διαμόρφωσε το ουκρανικό έθνος με διαφορετική ενσωμάτωση των ρωσικών στοιχείων και της εθνικής τους ταυτότητας στις διάφορες επαρχίες της χώρας. 'Οσον αφορά την στάση τους στο Β' ΠΠ, οι Ουκρανοί αρνούνται την συνεργασία με τους Γερμανούς και υποστηρίζουν ότι έκαναν διμέτωπο αγώνα, εναντίον των Γερμανών και των Ρώσσων, με στόχο την απελευθέρωση τους. Υποστηρίζουν ότι δεν απειλούν κανέναν και ότι ως ανεξάρτητο πλέον κράτος έχουν δικαίωμα να επιλέξουν τις συμμαχίες και την πολιτική τους.

Φυσικά, εκτός από το παραπάνω ιστορικό υπόβαθρο, υπάρχουν και οι γεωπολιτικές προσεγγίσεις με κάποιους να υποστηρίζουν ότι η εισβολή υποκινήθηκε από τους Αμερικάνους για να αποκόψουν την αυξανόμενη συνεργασία της Ρωσίας με την Γερμανία και την ΕΕ, κάποιους άλλους να αποκαλύπτουν ότι ο πραγματικός λόγος είναι τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που υπάρχουν στην βόρεια Μαύρη θάλασσα, ενώ δεν λείπουν και αυτοί που αναφέρουν ότι η εισβολή έγινε για να δημιουργηθεί μια τεχνητή κρίση που λειτούργησε ως πρόφαση για την αύξηση των τιμών της ενέργειας με στόχο την δημιουργία πληθωρισμού και αύξησης των επιτοκίων προσδοκώντας νέες επενδυτικές ευκαιρίες για τα  λιμνάζοντα κεφάλαια. 

Παράλληλα, η προσωπικότητα του Πούτιν φαίνεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην σύρραξη αυτή καθώς είναι ένας αυταρχικός ηγέτης που κατάφερε όμως να ξαναβάλει την Ρωσία στις τάξεις των ισχυρών και μάλλον νοιώθει την ιστορική αποστολή της ανασύστασης της ρωσικής υπερδύναμης.  

Όλα τα παραπάνω περιέχουν σημεία αλήθειας και σημεία υπερβολής και κάθε ένας από τους εμπλεκόμενους παρουσιάζει ή αποδέχεται το αφήγημα που υποστηρίζει τα συμφέροντά του. Για εμάς τους Έλληνες, ο πόλεμος αυτός έχει αρνητικές συνέπειες, αφενός διότι προκάλεσε την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό που μας ταλαιπωρούν και αφετέρου διότι οι εμπλεκόμενες χώρες είναι πελάτες και προμηθευτές προϊόντων που μας αφορούν και των οποίων διαταράσσεται η  αγορά. Παράλληλα, η επικράτηση των Ρώσσων ίσως ανοίξει την όρεξη της Τουρκίας για αντίστοιχες αναθεωρητικές δράσεις παρόλο που οι συνέπειες της εισβολής για την Ρωσία είναι σημαντικές και πιθανώς αποτρεπτικές για ανάλογες ενέργειες. Η υποστήριξη της Ουκρανίας από όλη την Δύση και η απερίφραστη καταδίκη του αναθεωρητισμού και της παραβίασης της κυριαρχίας ενός κράτους από ένα άλλο, ελπίζω να μην είναι προσχηματικά και να επαναληφθούν σε κάθε αντίστοιχη ενέργεια.

Πρωτίστως όμως, η εισβολή αυτή έχει ηθικές συνέπειες καθώς σκοτώνονται άνθρωποι και από τις δύο πλευρές, καταστρέφονται υποδομές δεκαετιών και δημιουργούνται αρνητικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Η Ρωσία είναι ο μεγάλος ηττημένος αυτής της σύρραξης διότι απομυθοποιήθηκε η στρατιωτική ισχύς της και θα αποκοπεί για αρκετά χρόνια ή επαφή της με την Ευρώπη, αλλάζοντας τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας. Η Ευρώπη είναι επίσης ηττημένη από αυτόν τον πόλεμο, ο οποίος άλλαξε τον ενεργειακό χάρτη της ηπείρου και προκάλεσε σημαντικές οικονομικές συνέπειες από τις οποίες θα αργήσει να ανακάμψει.

Ο πόλεμος αυτός πρέπει να τελειώσει προσφέροντας στην ηττημένη Ρωσία μία αξιοπρεπή διέξοδο διαφυγής η οποία θα στηλιτεύει τις πράξεις της αλλά δεν θα την εξευτελίζει ούτε θα θίγει την αξιοπρέπεια του ρωσικού λαού με κίνδυνο νέου κύκλου αναθεωρητισμού στο μέλλον. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ξεκινήσει διεθνή προσπάθεια ανασυγκρότησης της κατεστραμμένης Ουκρανίας με υπόσταση ανεξάρτητου κράτους και όχι προτεκτοράτου της Δύσης, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια επανένταξης της Ρωσίας στον ευρωπαϊκό κορμό στον οποίο ανήκει ιστορικά και πολιτιστικά. 

Ιφιγένεια του Πούτιν στον βωμό του μεγαλοϊδεατισμού ή Δούρειος Ίππος των Δυτικών για την καταστροφή της Ρωσίας και της σχέσης της με την Ευρωπαϊκή Ένωση? Το ερώτημα θα απαντηθεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος. Αυτή την στιγμή προέχει η ειρήνη.
. 

Οι Ταλιμπάν ξανάρθανε

Η αλήθεια είναι ότι τους είχαμε ξεχάσει. Όπως και τους Τζιχαντιστές, τον ISIS και όλους τους λοιπούς φονταμενταλιστές του Ισλάμ παρ' όλο που μόλις πριν δύο χρόνια μαίνονταν οι μάχες στην Συρία και το Ιράκ, με τους Αμερικάνους, τους Γάλλους και τους Ρώσους να βομβαρδίζουν, τους Τούρκους να τους κλείνουν το μάτι και εκατομμύρια πρόσφυγες να ψάχνουν οδό διαφυγής. Και ξαφνικά όλα σταμάτησαν. Τα κανάλια και οι εφημερίδες σταμάτησαν να ασχολούνται με το θέμα και επικεντρώθηκαν στον κορωνοϊό που μονοπώλησε το παγκόσμιο ενδιαφέρον. 

...και οι Τζιχαντιστές, τι απέγιναν? Άραγε πόσοι από εμάς αναρωτήθηκαν που πήγαν όλοι αυτοί οι φανατικοί που μέχρι πριν λίγο πολεμούσαν με λύσσα για την επικράτηση των απόψεων τους? Εξαφανίσθηκαν ή αλλάξαν ιδέες? Παραδέχθηκαν την ήττα τους ή απλά αποδέχθηκαν ότι η δημιουργία ισλαμικών κρατών βασισμένων στην Σαρία δεν μπορεί να επιτευχθεί τον 21ο αιώνα? Μάλλον τίποτα από αυτά, απλά λούφαξαν περιμένοντας καλύτερες συνθήκες για την επάνοδό τους. 

Αυτοί που πίστεψαν ότι οι Ταλιμπάν χάθηκαν, έκαναν λάθος. Οι Ταλιμπάν υπάρχουν, όπως υπάρχουν και οι Τζιχαντιστές και οι κάθε είδους φανατικοί και θα υπάρχουν όσο τους τρέφουν η φτώχεια και η ανέχεια, ή αμορφωσιά και η κοινωνική απομόνωση. Δεν φταίει το Ισλάμ αλλά οι κοινωνικές συνθήκες που ευνοούν τον φανατισμό. Το Ισλάμ αξιοποιείται, όπως αξιοποιήθηκαν και άλλες ιδέες και θεωρίες. 

Η επάνοδος των Ταλιμπάν είναι μια ήττα της Δύσης και πρωτίστως των Αμερικάνων που υποτίθεται ότι έλεγχαν την κατάσταση. Πρόσφατα διάβασα ότι η 20-ετής εμπλοκή στο Αφγανιστάν κόστισε στις ΗΠΑ περισσότερα από 2 τρις δολάρια. Επενδύθηκαν δεκάδες δις για την δημιουργία και την οργάνωση του αφγανικού στρατού, ο οποίος κατέρρευσε σε δύο ημέρες. Διαφθορά, μίζες, νεποτισμός και πελατειακές πολιτικές οδήγησαν σε αδυναμία αξιοποίησης των πόρων και καμία ουσιαστική βελτίωση των υποδομών, των θεσμών ή της οικονομίας της χώρας.

Οι Ταλιμπάν επανήλθαν προβάλλοντας μία βελτιωμένη εικόνα με εκσυγχρονισμένο προφίλ, υποσχόμενοι λιγότερη βία εναντίον των γυναικών και των δυτικότροπων συμπατριωτών τους προφανώς για να διατηρήσουν στοιχειωδώς την λειτουργία του κράτους και να αποφύγουν μέτρα εναντίον τους από την Δύση. 

Είναι εντυπωσιακή η ταχύτητα κατάρρευσης του αφγανικού κράτους αλλά και των δυτικών δυνάμεων στην χώρα. Είναι επίσης εντυπωσιακή η ταχύτητα με την οποία όλες οι μεγάλες δυνάμεις άνοιξαν διόδους επικοινωνίας και ξεκίνησαν να συνομιλούν μαζί τους. Η όλη κατάσταση θυμίζει αλλαγή φρουράς σε κάποιο αυταρχικό κράτος χωρίς καμία αναφορά στην σημειολογία της ανάκαμψης των Ταλιμπάν. Δίνεται η εντύπωση ότι οι Δυτικοί βρήκαν πιο αξιόπιστους συνομιλητές στο πρόσωπο των Ταλιμπάν από αυτούς που οι ίδιοι είχαν τοποθετήσει. 

Στην εξέλιξη αυτή, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι άνω του 80% της παγκοσμίου παραγωγής οπίου και ηρωίνης παράγεται στο Αφγανιστάν καθώς και ότι η χώρα αυτή έχει τρομακτικά αποθέματα σε χαλκό, λίθιο και σπάνιες γαίες, πετρέλαιο και πολύτιμους λίθους (lapis lazuli) και ο πλούτος αυτός περιμένει κάποιους να τον αξιοποιήσουν.

Οι Ταλιμπάν δεν χάθηκαν, απλά λούφαξαν παραμένοντας ένα ενδημικό φαινόμενο του ισλαμικού κόσμου που θα αναπτύσσεται όταν οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες το ευνοούν, ενώ θα εξαφανισθούν όταν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών αποκτήσουν ευημερία και μόρφωση.  

Έως τότε, οι ισχυροί του πλανήτη θα προσπαθούν - και μάλλον θα καταφέρνουν - να αξιοποιήσουν οικονομικά την κάθε αναταραχή που δημιουργείται.

η Πόλη εάλω

Σαν σήμερα, το 1453, οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη δίνοντας το τυπικό τέλος στην χιλιόχρονη Βυζαντινή αυτοκρατορία και αρχή στην δική τους κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Την περίοδο εκείνη, η Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν πιά σκιά του εαυτού της και η επικράτεια της αποτελούταν από την Πόλη με τα περίχωρά της ενώ ελεύθερες κοιτίδες του ελληνισμού ήταν ακόμα το δεσποτάτο του Μυστρά και η αυτοκρατορία της Τραπεζούντος. Η οικονομία της Πόλης ήταν τραγική, ο πληθυσμός είχε μειωθεί κάτω από τις 50.000 κατοίκους και οι υποδομές της (τείχη, δημόσια κτήρια, λιμάνια κλπ) είχαν αφεθεί στην φθορά του χρόνου. Στην ουσία, η Πόλη δεν ανέκαμψε ποτέ από την πρώτη άλωση της από τους σταυροφόρους (1204), οι οποίοι την λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τους οικονομικούς της πόρους, ενώ στην συνέχεια η παρακμή επιταχύνθηκε από τις εσωτερικές έριδες, τις γεωστρατηγικές παλινοδίες σε σχέση με την Δύση και τις σταδιακές απώλειες κατοίκων και εδαφών.  

Η άλωση της Πόλης επιτεύχθηκε μετά από δίμηνη πολιορκία από 150.000 Οθωμανούς με επικεφαλής τον Μωάμεθ τον Β΄  με στόλο 400 πλοίων και το πιό σύγχρονο πυροβολικό της εποχής, ενώ οι υπερασπιστές της δεν ξεπερνούσαν τους 7.000 άνδρες και σφαγιάσθηκαν σχεδόν στο σύνολό τους μαζί με τον τελευταίο Βυζαντινό αυτοκράτορα. Η είσοδος των Οθωμανών στην Πόλη συνοδεύτηκε από τριήμερη λεηλασία, σφαγές και καταστροφές μνημείων και εκκλησιών, ενώ οι μισοί κάτοικοι της αιχμαλωτίσθηκαν και πουλήθηκαν ως σκλάβοι ή εκτοπίσθηκαν. 

Η άλωση της Πόλης, σηματοδότησε την αρχή της μακρόχρονης υποδούλωσης των λαών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας στους Οθωμανούς που δίκαια χαρακτηρίσθηκε ως η δυσκολότερη περίοδος στην ιστορία του έθνους μας. Εξισλαμισμοί, σφαγές, βιασμοί, καθημερινή βία και αυθαιρεσία, πληθυσμιακή αλλοίωση, οικονομική εξαθλίωση αλλά κυρίως διακοπή της εξέλιξης του λαού μας σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, πολιτιστικό, δημογραφικό, τεχνολογικό). Οι πρόγονοί μας υποχρεώθηκαν να ζήσουν υπόδουλοι για τέσσερις αιώνες σε ένα απολυταρχικό και οπισθοδρομικό καθεστώς, στο οποίο κυριαρχούσε η διαφθορά και η αυθαιρεσία του αξιωματούχου, χωρίς διάθεση προόδου, εκσυγχρονισμού και εξέλιξης. 

Κατά την περίοδο αυτή, πολλοί Ελληνες αναγκάσθηκαν να εξισλαμισθούν, άλλοι να συμπράξουν με τους Οθωμανούς στην διοίκηση ή την οικονομία, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις Ελλήνων αξιωματούχων με δυναστική συμπεριφορά εις βάρος των συμπατριωτών τους. Παρόλα αυτά, ένα μεγάλο τμήμα του λαού μας κατάφερε να διατηρήσει την ταυτότητα του, επιδεικνύοντας εκπληκτική αντοχή και ευελιξία. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η εκκλησία καθώς ο διαχωρισμός της Οθωμανικής διοίκησης σε μιλιέτ, όπου ο θρησκευτικός ηγέτης είχε και διοικητικά καθήκοντα, οδήγησε στην ταύτιση έθνους-θρησκείας δυσκολεύοντας την αθρόα ενσωμάτωση των Ελλήνων χριστιανών στην Οθωμανική μουσουλμανική κοινότητα. 

Η περίοδος της Οθωμανικής κατάκτησης προκάλεσε αρκετές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές στους υπόδουλους Ελληνες. Κάποιοι, κατέφυγαν στα ορεινά και ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία δημιουργώντας νέους απόμακρους οικισμούς (η Ελλάδα των ορέων) ενώ άλλοι μετακινήθηκαν στα νησιά και τις παραθαλάσσιες περιοχές ενισχύοντας το θαλάσσιο εμπόριο και τις μεταφορές που απεχθάνονταν οι Οθωμανοί. Στις μεγάλες πόλεις, οι Ελληνες στράφηκαν στο εμπόριο, τις τέχνες  και τις επιστήμες επιτυγχάνοντας να ελέγχουν στις αρχές του 20ου αιώνα, πάνω από το 50% της Οθωμανικής οικονομίας. 

Μετά από τέσσερις αιώνες υποδούλωσης στους Οθωμανούς, οι πρόγονοί μας κατάφεραν να επανασυνδεθούν με το παρελθόν τους, Βυζαντινό και Αρχαίο και να εξεγερθούν, διαμορφώνοντας σταδιακά, μέσα από αιματηρούς αγώνες και καταστροφές, το Νέο Ελληνικό έθνος και κράτος. Η εξέγερσή τους εμπνεύστηκε απο την Γαλλική επανάσταση και τις προοδευτικές για την εποχή αξίες του έθνους-κράτους αλλά σφυρηλατήθηκε από την ανάγκη ελευθερίας και εξέλιξης σε έναν κόσμο που άλλαζε ραγδαία. 

Οπως όλοι γνωρίζουμε, η Κωνσταντινούπολη δεν συμπεριλήφθη στο Νέο Ελληνικό κράτος και στέκει εκεί, αλλοιωμένη και παραμορφωμένη αλλά πάντα φωτεινή αρχόντισα στις ακτές του Βοσπόρου, παραμένοντας για κάποιους ως ανεκπλήρωτη πτυχή της ιστορίας ενώ για άλλους ως μνημείο πολιτισμού και κληρονομιάς. 

Η Πόλη εάλω, ως φυσικό όριο και τοποθεσία. Ας φροντίσουμε να μην αλωθεί και ως σύμβολο διαχρονικού μεγαλείου του πολιτισμού μας, βαθεία στις καρδιές μας.

που το πάει ο σουλτάνος ?

Οι αυξανόμενες προκλήσεις της Τουρκίας δημιουργούν ανησυχία στους 'Ελληνες ενώ ταυτόχρονα προβληματίζουν την διεθνή κοινότητα. Οι παράνομες γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, η συμφωνία με την Λιβύη, οι συνεχείς παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Ελλάδος αλλά κυρίως η επιθετική ρητορική του καθεστώτος Ερντογάν προμηνύουν αρνητικές εξελίξεις στις μεταξύ μας σχέσεις αλλά και στην σταθερότητα στην περιοχή. Η οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών ενίσχυσε τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας η οποία καλλιεργεί μία νεο-οθωμανική προσέγγιση του ρόλου της στην περιοχή, διεκδικώντας κυριαρχικά δικαιώματα που δεν της ανήκουν. Η εξέλιξη είναι επισφαλής γιά όλους αλλά κυρίως για την Τουρκία, η οποία έχει ανοικτά όλα τα μέτωπα, εσωτερικά και εξωτερικά.

Το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και των Βαλκανικών πολέμων βρήκε την Οθωμανική Αυτοκρατορία διαμελισμένη και στην πλευρά των ηττημένων, οδηγώντας την τότε ηγεσία της να αποδεχθεί σημαντικές απώλειες εδαφών (συνθήκη Σεβρών) οι οποίες - παρ' όλη την μικρή ανάκτηση από την συνθήκη της Λωζάννης - μετέτρεψαν την Τουρκία από αυτοκρατορία σε ένα περιφερειακό κράτος της Μέσης Ανατολής με κατεστραμμένη οικονομία και προβληματικές παραγωγικές και κοινωνικές δομές. Η απόδοση όλων των νησιών στην Ελλάδα στέρησε από την Τουρκία την απρόσκοπτη πρόσβαση στην θάλασσα και η συνθήκη του Μοντρέ την κυριαρχία στα στενά του Βοσπόρου, καταδικάζοντας την χώρα να παραμείνει μία στεριανή δύναμη χωρίς ενδοχώρα.

Σε αντίθεση με τους λοιπούς ηττημένους του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία δεν διεκδίκησε την ρεβάνς με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς δεν είχε ανασυνταχθεί ακόμα από την ήττα ούτε είχε καταφέρει να αποκτήσει την συνοχή και την στρατιωτική ισχύ που θα της επέτρεπαν μία αξιοπρεπή επάνοδο στην διεθνή γεωπολιτική. Το μόνο που κατάφερε ήταν το 1939, η προσάρτηση της Αλεξανδρέττας από την γαλλοκρατούμενη Συρία μέσω ενός δημοψηφίσματος παρωδία που ακόμα αμφισβητείται. Η οποιαδήποτε επιθυμία αναθεωρητισμού παρέμεινε τότε στην αφάνεια. 

Τα χρόνια όμως πέρασαν και η Τουρκία κατάφερε να βελτιώσει την συνοχή της (εκκαθαρίσεις μειονοτήτων, ενίσχυση εθνικού φρονήματος) και να αναπτύξει την οικονομία της αξιοποιώντας καθεστώτα περιορισμένης δημοκρατίας που της επέτρεψαν να βελτιώσει την στρατιωτική της ισχύ και να αρχίσει σταδιακά να αναπτύσσει τον μεγαλοϊδεατισμό της. Ειδικά, τις τελευταίες δυο δεκαετίες της διακυβέρνησης Ερντογάν, η Τουρκία εμφάνισε θεαματική οικονομική ανάπτυξη τετραπλασιάζοντας το ΑΕΠ της χώρας (από 200 δις το 2001 σε 840 δις δολάρια) παρ' όλες τις πολιτικές εντάσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ωστόσο, ο Ερντογάν έχει επιλέξει να αξιοποιεί την οικονομική επιτυχία της Τουρκίας στην γεωστρατηγική ισχυροποίηση της χώρας παρά στην βελτίωση του θεσμικού πλαισίου της που θα αναβάθμιζε την χώρα σε ένα πραγματικά ανεπτυγμένο κράτος. Ο σουλτάνος προτιμά τον λαϊκισμό, τον εθνικισμό και την συνωμοσιολογία από την θωράκιση της δημοκρατίας και την ανάπτυξη κράτους δικαίου τα οποία φαντάζουν επικίνδυνα για την διατήρηση του καθεστώτος του.

Τον τελευταίο καιρό, η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε διεθνή ταραξία ο οποίος δεν σέβεται ούτε το διεθνές δίκαιο ούτε τις συνθήκες του παρελθόντος. Εφευρίσκει διεκδικήσεις απέναντι σε όλα τα γειτονικά κράτη και προκαλεί τους ισχυρούς του πλανήτη διεκδικώντας ρόλο περιφερειακής υπερδύναμης στην περιοχή αλλά και σε όλον τον μουσουλμανικό κόσμο. Ονειρεύεται την ανασύσταση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αγνοώντας τις γεωστρατηγικές ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί προβάλλοντας τον αναθεωρητισμό της απέναντι σε όλα και σε όλους. Η πολιτική αυτή της σχοινοβασίας μεταξύ προκλήσεων και υπαναχωρήσεων έχει αποδώσει έως τώρα επειδή η Τουρκία είναι μια μεγάλη αγορά (που γίνεται συνεχώς μεγαλύτερη) σε μία σημαντική γεωστρατηγική θέση. Ομως, οι προκλήσεις έχουν ένα όριο το οποίο κινδυνεύει να ξεπεράσει η γειτονική μας χώρα καθώς καμία από τις δυο γεωστρατηγικές υπερδυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία) δεν επιθυμεί την ισχυροποίηση της Τουρκίας πάνω από το επίπεδο που μπορούν να ελέγξουν.

Αρκετές φορές αναρωτιέμαι αν η παραπάνω πολιτική είναι προσωπική φιλοδοξία του Ερντογάν ή μια εθνική πολιτική της Τουρκίας η οποία επιχειρείται τώρα λόγω της οικονομικής ισχυροποίησης που κατάφερε ο Ερντογάν? Ας μήν ξεχνάμε ότι η επιθετικότητα και ο μεγαλοϊδεατισμός σε συνδυασμό με την χειραγώγηση της δημοκρατίας σκεπάζουν ένα σημαντικό πρόβλημα συνοχής που έχει η Τουρκία, το οποίο μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον διαμελισμό της. Παρ' όλες τις εθνικές εκκαθαρίσεις και την προσπάθεια ενίσχυσης του τουρκισμού, η γειτονική χώρα δεν κατάφερε να αποκτήσει εθνική συνοχή, με προεξέχοντες τους Κούρδους ενώ ακολουθούν και άλλοι λαοί και εθνότητες, κρυφές ή φανερές. Η ενίσχυση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου σε μία ανθηρή οικονομία θα αύξανε τις αποσχιστικές τάσεις των Κούρδων και των λοιπών μειονοτήτων ενώ ταυτόχρονα θα έπληττε την αντίληψη της τυφλής υπακοής του λαού που επιθυμεί η τουρκική κυβέρνηση καθώς αρκετά τμήματα του πληθυσμού της Τουρκίας έχουν επισφαλή εθνική συνείδηση. Με λίγα λόγια η ευημερία και η δημοκρατία θα ανοίξουν τους ασκούς του Αιόλου σε αυτό το πολυεθνικό μόρφωμα που είναι το Τουρκικό κράτος απειλώντας την ύπαρξή του.

Η παραπάνω παραδοχή αποτελεί στοιχείο της γεωστρατηγικής πολιτικής που πρέπει να ακολουθήσουν τα γειτονικά κράτη της Τουρκίας αξιοποιώντας τις φυγόκεντρες τάσεις της γειτονικής χώρας, η οποία συνεχίζει να διοικείται και να κατευθύνεται από μια ελίτ στα πρότυπα του καθεστώτος του σουλτάνου προσπαθώντας να διατηρήσει την κυριαρχία της σε ένα κρατικό μόρφωμα με αμφισβητούμενη συνοχή. Η ιστορία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν η διαρκής προσπάθεια εξισλαμισμού και υποταγής των κατεκτημένων λαών από μία μικρή μειοψηφία Τούρκων και εκτουρκισμένων μέσω της βίας, της αυθαιρεσίας και της διαπλοκής. Η σύγχρονη Τουρκία ακολουθεί την ίδια πολιτική με μόνη διαφορά ότι ο εξισλαμισμός έχει αντικατασταθεί από τον εκτουρκισμό που προώθησε ο Κεμάλ Ατατούρκ (ένα έθνος, μία σημαία, ένα κράτος, μία πατρίδα) καθώς οι μη μουσουλμάνοι έχουν ήδη εκτοπισθεί ή εξισλαμισθεί.

Για τους λόγους αυτούς αντιλαμβάνομαι ότι η διατήρηση των εντάσεων και διεκδικήσεων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό είναι προϋπόθεση επιβίωσης για την γειτονική χώρα καθώς διατηρούν ενεργό τον εξωτερικό κίνδυνο προσπαθώντας να ενισχύσουν την εθνική συνοχή της χώρας τους. Επιδιώκουν θερμά επεισόδια σε όλα τα μέτωπα που έχουν ανοικτά για να θέσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις ανυπόστατες διεκδικήσεις τους, προσδοκώντας κάποια οφέλη ενώ ταυτόχρονα στηλιτεύουν την εθνική συνείδηση των Τούρκων στο όνομα της προδοσίας της πατρίδος.

Η Τουρκία έχει έναν άχαρο ρόλο στην ιστορία που την έχει εγκλωβίσει σε επικίνδυνες πολιτικές. Η διατήρηση της συνοχής του κράτους απέναντι στην ευημερία των πολιτών και τις ειρηνικές σχέσεις με τους γείτονες. Μέχρι τώρα έχει επιλέξει το πρώτο, διαταράσσοντας την ισορροπία με το δεύτερο υποδηλώνοντας τον φόβο του διαμελισμού. Για όλους εμάς που η ιστορία μας όρισε να ζούμε σε αυτή την γειτονιά, η συνύπαρξη με την Τουρκία αποτελεί γεωστρατηγική πρόκληση, ίσως όμως και ευκαιρία. Σε κάθε περίπτωση, οι χειρισμοί της χώρας μας πρέπει να είναι συνεχείς, συνεπείς και προσεκτικοί, καθώς το τίμημα μπορεί να είναι καθοριστικά θετικό ή αρνητικό. Αυτό ισχύει και για εμάς αλλά και για αυτούς. 

Όλοι ευχαριστημένοι !

Τέτοιες εκλογές δεν ξαναθυμάμαι στην ζωή μου, της οποίας η διάρκεια αρχίζει και γίνεται αξιοσέβαστη. Ηρεμία, χωρίς μεγάλες συγκεντρώσεις, χωρίς σημαιάκια, ούτε επινίκιους πανηγυρισμούς. Ολα κύλησαν ήσυχα, ήρεμα και πολιτισμένα και στο τέλος ήταν όλοι ευχαριστημένοι. 

Στην ΝΔ είναι ευχαριστημένοι γιατί βγήκαν κυβέρνηση και μάλιστα αυτοδύναμη και ο Κυριάκος ακόμα περισσότερο γιατί επιβεβαιώθηκε , μέσα και έξω από το κόμμα. Τελικά, ο πατέρας του - έστω και από ψηλά - τον είδε πρωθυπουργό. Το 40% είναι ένα πολύ καλό ποσοστό και οι 158 βουλευτές του δίνουν σχετικά ισχυρή πλειοψηφία.

Στον ΣυΡιζΑ είναι ευχαριστημένοι γιατί έχασαν με ένα αξιοπρεπές ποσοστό που δηλώνει ότι παραμένουν ο ισχυρός πόλος της κεντροαριστεράς ενώ ο Τσίπρας είναι ευχαριστημένος γιατί το αποτέλεσμα δεν εγείρει θέμα αμφισβήτησης του ηγετικού του ρόλου. Στο κάτω-κάτω, νέος είναι, θα κάνει υπομονή. Το 31,5% είναι άριστο ποσοστό καθώς είναι 8,5% παραπάνω από τις ευρωεκλογές και μόλις 3,5% κάτω από τις εκλογές του 2015 παρόλα αυτά που πέρασε η χώρα από τότε.

Στο ΚινΑλ (ΠαΣοΚ) και στο ΚΚΕ είναι ευχαριστημένοι καθώς ανέβασαν λίγο τα ποσοστά τους αλλά δεν συνθλίφθηκαν από την άνοδο του ΣυΡιζΑ. Ελπίζουν ότι στο μέλλον θα καταφέρουν να επαναπατρίσουν τους χαμένους ψηφοφόρους τους.

Στο ΜεΡα25 και στην Ελληνική Λύση είναι χαρούμενοι γιατί μπήκαν στην Βουλή παρά την πίεση του νέου δικομματισμού.

Οι μόνοι που είναι δυσαρεστημένοι είναι στην Χρυσή Αυγή που δεν κατάφεραν να περάσουν το 3% και να μπουν στην Βουλή αλλά αυτό έδωσε χαρά στους περισσότερους Ελληνες, οπότε το προσπερνάω. 

Τέλος, οι ψηφοφόροι είναι ευχαριστημένοι γιατί είχαν βαρεθεί με τον ΣυΡιζΑ και την διαχείριση της αριστεροσύνης και τώρα ελπίζουν μήπως η νέα κυβέρνηση φέρει επιτέλους τις πολυπόθητες "αλλαγές" που έχει ανάγκη ο τόπος. Ο χρόνος θα δείξει. 

Μετά την τόση αρχική ευτυχία, τα κόμματα θα πρέπει να σοβαρευθούν. Η ΝΔ θα πρέπει γρήγορα να δώσει δείγματα γραφής μεταρρυθμίσεων και όχι ρεβανσισμού και παλαιοκομματισμού ενώ ο ΣυΡιζΑ θα πρέπει να κάνει βαθειά ομφαλοσκόπηση, ειλικρινή αυτοκριτική και κάποια ξεκαθαρίσματα προσώπων ώστε να διατηρήσει την ηγεμονία σε μιά σύγχρονη κεντροαριστερά, χωρίς ιδεοληψίες και  προσκολλήσεις στο παρελθόν. Η μεταπολίτευση τελείωσε και για τους δύο σας.

ΝΔ και ΣυΡιζΑ, θα πρέπει να δουν μπροστά στοχεύοντας στην διαμόρφωση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας και δικαίου και όχι πίσω στην διαχείριση της μιζέριας και της κακομοιριάς. Και τα δύο κόμματα, θα πρέπει να ξεπεράσουν τις ιδεοληψίες τους, νεοφιλελεύθερες το ένα και αριστερές το άλλο και να ακολουθήσουν την κοινή λογική επιδιώκοντας την ευημερία των πολλών - όπως και οι δύο ευαγγελίζονταν στην προεκλογική τους εκστρατεία. 

Ελπίζω να μην ξαναδούμε έναν ακόμα ανούσιο κύκλο πολιτικαντισμού, ατολμίας και αναποτελεσματικότητας, όπως ζήσαμε σε όλο το παρελθόν.

Αντε, να δούμε!