Τι συμβαίνει τελικά με την Deutsche Bank?
Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ευρώπης και καμάρι της
Γερμανικής οικονομίας παραπαίει και οι φήμες για πιθανή κατάρρευση της οργιάζουν.
Η μετοχή της Deutsche bank έχασε το 40% της αξίας της από τις αρχές του 2016 και τα ασφάλιστρα κινδύνου (τα γνωστά CDS)
έχουν εκτοξευτεί στα ύψη. Επιπλέον, ο οίκος Standard & Poor's υποβάθμισε
την πιστοληπτική ικανότητα της τράπεζας, από Α- σε ΒΒΒ+. Οι παραπάνω εξελίξεις
παρέσυραν τα Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, ενώ μόνο στην Ελλάδα, οι μετοχές των
τραπεζών έχασαν από 40 έως 65% της αξίας τους.
Η προσπάθεια του Σόϊμπλε να
καθησυχάσει τις αγορές είχε τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς μετά τις δηλώσεις
του περί «υπερβολικής αντίδρασης των αγορών», η τιμή της μετοχής της Deutsche bank έπεσε επιπλέον 7%. Η
πτώση της τιμής της μετοχής μείωσε την χρηματιστηριακή αξία της Deutsche bank στα
20 δις €, ιδιαίτερα υποτιμημένη σε σχέση με την λογιστική της αξία (δείκτης
τιμής/λογιστική αξία = 0,27). Η τράπεζα επιδείνωσε την κατάσταση ανακοινώνοντας
απολύσεις 23.000 υπαλλήλων και πρόθεση επαναγοράς ομολόγων της, αξίας 50 δις €,
δείχνοντας ότι το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό.
Η Deutsche bank ιδρύθηκε επί Βίσμαρκ, το 1870 στο τότε βασίλειο της Πρωσίας,
με στόχο να σπάσει το ολιγοπώλιο των αγγλικών και γαλλικών τραπεζών της εποχής
και να προωθήσει τις εξαγωγές της Γερμανίας. Η τράπεζα συνέβαλε στην
βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας έως τις αρχές του 20ου αιώνα,
χρηματοδοτώντας γερμανικές επιχειρήσεις (Krupp, Bayer κλπ ) και έργα υποδομών,
μεταξύ των οποίων και η σιδηροδρομική γραμμή Βερολίνο-Βαγδάτη, στην τότε
Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Deutsche bank στήριξε
το καθεστώς και χρηματοδότησε αρκετά δημόσια έργα, μεταξύ των οποίων και την
κατασκευή του στρατοπέδου του Άουσβιτς. Επίσης, ανέλαβε την εποπτεία των
κρατικών τραπεζών των κατεκτημένων χωρών, μεταξύ των οποίων και την δική μας,
Εθνική Τράπεζα. Μετά τον πόλεμο διαλύθηκε από τους συμμάχους σε δέκα
περιφερειακές τράπεζες, οι οποίες έως το 1957 είχαν επανενωθεί στην νέα
μεταπολεμική Deutsche bank,
η οποία συνέδραμε σημαντικά στην ανασυγκρότηση της Γερμανίας.
Τα τελευταία 20 χρόνια, η τράπεζα αναπτύχθηκε
σημαντικά αξιοποιώντας την εξωστρέφεια των γερμανικών επιχειρήσεων και
εξαγόρασε τράπεζες και επενδυτικούς οίκους σε Αγγλία, ΗΠΑ, Ρωσία και Ιταλία. Το
2001 μπήκε στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και το 2010 εξαγόρασε την
γερμανική Post bank
(τμήμα των γερμανικών ταχυδρομείων).
Η Deutsche bank αναμετρήθηκε με τους γίγαντες της wall street και όχι μόνο επιβίωσε
αλλά μετατράπηκε σε μία από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες του πλανήτη.
Σήμερα, η τράπεζα δραστηριοποιείται σε 74 χώρες με 2.790 καταστήματα και
100.000 υπαλλήλους, ενώ το 2015 τα έσοδά της ανήλθαν στα 33 δις ευρώ.
Όμως, η κρίση του 2008 φαίνεται ότι άφησε τα
σημάδια της ακόμα και στην κραταιά Γερμανική τράπεζα. Η στρατηγική στροφή της
τράπεζας από χρηματοδότη της γερμανικής βιομηχανίας σε παγκόσμιο επενδυτικό
οργανισμό, αύξησε την έκθεση της σε προϊόντα υψηλού ρίσκου (κυρίως παράγωγα) τα
οποία δημιούργησαν, με την κρίση του 2008, μαύρη τρύπα υπέρογκου χρέους στην
τράπεζα.
Η πρώτη ένδειξη του προβλήματος
εμφανίσθηκε τον Μάρτιο του 2015, όταν η αμερικάνικη θυγατρική της Deutsche bank δεν κατάφερε να περάσει
τα stress test στις ΗΠΑ. Η συνέχεια ήρθε λίγους μήνες αργότερα, τον
Σεπτέμβριο του 2015, όταν η FED ανακοίνωσε την έναρξη ελέγχων στην αμερικάνικη θυγατρική της
τράπεζας, επιβάλλοντας στην συνέχεια, πρόστιμο 2,5 δις $ για χειραγώγηση
επιτοκίων (Libor), ενώ
αναμένονται επιπλέον πρόστιμα (έως και στέρηση αδείας) για τις κατηγορίες του
ξεπλύματος χρήματος στην Ρωσία, την παραβίαση του εμπάργκο στο Ιράν καθώς και
για σκοτεινές συναλλαγές (αγοροπωλησίες μετοχών εκτός χρηματιστηρίων).
Το πρόβλημα γιγαντώθηκε όταν, δύο
εβδομάδες πριν, η Deutsche bank ανακοίνωσε ζημιές 6,8 δις € για το 2015, έναντι κερδών 1 δις
€ που ήταν η πρόβλεψη. Οι φήμες άρχισαν να οργιάζουν και οι αναλυτές να ψάχνουν
βαθύτερα τα στοιχεία της τράπεζας, πολλαπλασιάζοντας την ανησυχία για
ενδεχόμενη κατάρρευση.
Η εμπλοκή της τράπεζας στην φούσκα των
αμερικάνικων στεγαστικών δανείων αλλά και στην χρηματοδότηση των αναδυόμενων
οικονομιών (Κίνα, Βραζιλία, Μεξικό κλπ) δημιούργησε μια τεράστια έκθεση της Deutsche bank σε
επισφαλή παράγωγα, ύψους 55-60 τρις € (20 φορές το ΑΕΠ της Γερμανίας), ενώ αντίθετα
η τράπεζα φάνηκε αρκετά προσεκτική στην έκθεση της σε κρατικά και εταιρικά
ομόλογα.
Τα δεδομένα αυτά θέτουν σε αμφισβήτηση την
κεφαλαιακή επάρκεια της τράπεζας σε μία περίοδο που οι προοπτικές της διεθνούς
οικονομίας δεν είναι θετικές (κόπωση οικονομίας Κίνας, πτώση τιμών πετρελαίου,
μεταναστευτική κρίση κλπ). Η κατάρρευση της Deutsche bank θα μπορούσε
από μόνη της να προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων και παγκόσμια κρίση μεγαλύτερη από
αυτή του 2008.
Η τράπεζα έχει ήδη ανακοινώσει πρόγραμμα
αναδιοργάνωσης, πώληση θυγατρικών σε μειωμένες τιμές (Postbank) και πρόθεση αποχώρησης της από
αναδυόμενες αγορές. Συμμάζεμα και εσωστρέφεια με επιστροφή στα γνωστά μέρη της
Ευρώπης.
Η κρίση της Deutsche bank δεν είναι
για να επιχαίρει κανείς. Επιβεβαιώνει μεν ότι η παγκόσμια οικονομία έχει
αναπτυχθεί στρεβλά αλλά δεν λύνει το πρόβλημα, το οποίο είναι συστημικό. Αν η Deutsche bank χρεοκοπήσει,
η πιθανότερη λύση είναι να κρατικοποιηθεί και να μεταφέρει το κόστος στους
Γερμανούς (και όχι μόνο) πολίτες. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο αντίκτυπος για την
Γερμανική οικονομία θα είναι τεράστιος καθώς μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση
δεκάδες εταιρείες.
Όσον αφορά την Ελλάδα, ας μην ξεχνάμε ότι η
Γερμανία (μέσω ESM) είναι
ο μεγαλύτερος δανειστής της και η έξοδος από την κρίση εξαρτάται κατά πολύ από
αυτήν. Αν η Γερμανία μπει σε κρίση, τότε η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα πάει στις καλένδες
και η ΕΕ σε κίνδυνο διάλυσης.
