τα ονόματα των ποταμών της Μακεδονίας

Τις προάλλες, οδηγώντας έξω απο την Θεσσαλονίκη, πέρασα απο την γέφυρα του Γαλλικού ποταμού και αναρωτήθηκα, πώς πήρε το όνομά του. Έψαξα, λοιπόν σε πηγές του διαδικτύου, για την προέλευση των ονομάτων, όχι μόνο αυτού, αλλά όλων των ποταμών της Μακεδονίας και εντυπωσιάσθηκα απο την διαχρονικότητα των ονομάτων τους, που διατηρήθηκαν αναλοίωτα στο διάβα της ιστορίας, παρ' όλες τις κατακτήσεις, μετακινήσεις και μετοικήσεις πληθυσμών.

Αξιός
Ο ποταμός αναφέρεται με αυτό το όνομα από τον Όμηρο,τον Ηρόδοτο και πολλούς άλλους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, ενώ συναντάται και ώς Αξειός ή Ναξειός. Σύμφωνα, με τον Ησύχιο τον Αλεξανδρέα, στο "Λεξικόν Ησυχίου" που συνέταξε τον 5ο μ.Χ. αιώνα, το όνομα αξιός έχει μακεδονική ρίζα και προέρχεται απο το αξός που σημαίνει δάσος ή ύλη και ο ποταμός ονομάσθηκε έτσι, επειδή οι όχθες του ήταν (και είναι ακόμα) δασωμένες.
Την περίοδο της ρωμαικής κατοχής, ο ποταμός αναφέρεται ώς axius.
Τα Βυζαντινά χρόνια, αρχίζει να ονομάζεται και Βαρδάρης, απο την μογγολική φυλή των Βαρδάρων, οι οποίοι τον 7ο μ.Χ αιώνα, εμφανίσθηκαν στην περιοχή και μετά απο επιδρομές, συνθηκολόγησαν με τον αυτοκράτορα και πήραν άδεια εγκατάστασης στην κοιλάδα του Αξιού. Οι Βάρδαροι, αφομοιώθηκαν γρήγορα απο τους ντόπιους Ελληνικούς πληθυσμούς και εξαφανίσθηκαν απο την ιστορία. Το όνομα παρέμεινε έως σήμερα, κυρίως στους σλαβικούς λαούς.
Κατά κάποιους, το όνομα βαρδάρης, είναι παλαιότερο και προέρχεται απο το ρήμα βαρβαρίζω(=προκαλώ θόρυβο), εξ΄αιτίας της θορυβώδους ροής του ποταμού. Τέλος κάποιοι προσδίδουν στο όνομα βαρδάρης τουρκική ή μογγολική προέλευση απο την τουρκομογγολική λέξη vardar (= μεγάλος ποταμός). Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, οι Βάρδαροι πήραν το όνομά τους από τον "μεγάλο ποταμό" στον οποίον εγκαταστάθηκαν και όχι το αντίστροφο.

Αλιάκμων
Το όνομα είναι σύνθετο και προέρχεται απο την σύνδεση των λέξεων αλς (=άλας, θάλασσα) και άκμων (=αμόνι). Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, ο Αλιάκμων ήταν θεός, παιδί του Ωκεανού κι της Τηθύος. Ο Ωκεανός ήταν για τους αρχαίους Έλληνες, το τεράστιο ποτάμι που περιέβαλε την γή, ενω η Τηθύς μία απο τις Τιτανίδες, κόρη του Ουρανού και της Γής.
Οι Τούρκοι ονόμαζαν τον Αλιάκμωνα, Ιντζέ καρά (=ψηλός μαύρος) και οι Σλάβοι, Μπιστρίτσα (=γοργοπόταμος), ονόματα που όμως δεν επικράτησαν.

Λουδίας
Το όνομα έχει ελληνική ρίζα, και σημαίνει μαύρο νερό, όπως και τα υπόλοιπα ονόματα, Λυδίας ή Λοιδίας, με τα οποία αναφέρεται στην αρχαία βιβλιογραφία . Αργότερα, οι Τούρκοι τον ονόμαζαν και Καρά Ασμάν (=μαύρο νερό), μεταφράζοντας στα τούρκικα το ελληνικό του όνομα.

Γαλλικός
Το πρώτο του όνομα ήταν Ηδωνός, πιθανότατα προερχόμενο απο τους Ηδωνούς Μυγδόνες, Θρακικό φύλο που κατοικούσε στις όχθες του, τα προϊστορικά χρόνια. Κατά τα ιστορικά χρόνια μετονομάσθηκε σε Εχείδωρο και μετά σε Εχέδωρο, όταν βρέθηκε χρυσάφι (=δώρο) στην κοίτη του και άρχισε η εκμετάλευσή του.
Το όνομα Γαλλικός, προήλθε απο την ρωμαϊκή αποικία Callicum (=δερμάτινο κόσκινο) που ιδρύθηκε τον 1ο μ.Χ. αιώνα στις όχθες του για την εκμετάλευση του χρυσού, η οποία ονομάσθηκε έτσι απο το δερμάτινο κόσκινο από δέρμα κατσίκας, που χρησιμοποιούσαν οι άποικοι για την συλλογή της χρυσόσκονης. Με τον καιρό, το όνομα Callicum παραφράσθηκε σε Gallicum, απο όπου και το όνομα Γαλλικός.
Τα μεσαιωνικά χρόνια, ονομαζόταν από τους κατοίκους της περιοχής και Γομαροπνίχτης από τις ξαφνικές πλημύρες του, που έπνιγαν τα ζώα τους.

Στρυμών
Στην Ελληνική Μυθολογία, ο ποταμός αναφέρεται ώς Παλαιστίνος, και πήρε το όνομα του απο τον μυθικό βασιληά της Θράκης Παλαιστίνο, που σύμφωνα με τον μύθο πνίγηκε στα νερά του ποταμού, πού μέχρι τότε ονομαζόταν Κορνάζος.
Το όνομα Στρυμών, έχει θρακική ρίζα και προέρχεται από την θρακική λέξη sru (=ρέμα) , συνώνυμη της κελτικής struaimm (=ρεύμα) και της αγγλικής stream.
Οι Βούλγαροι, τον αναφέρουν ώς Στρούμα ενώ οι Τούρκοι ώς Καρά Σού (=μαύρο ρέμα)

Νέστος
Κατά την Ελληνική Μυθολογία, ο Νέστος ήταν ένας απο τους ποταμούς που γέννησαν ο Ωκεανός και η Τηθύς, ενώ ο Ησίοδος στην "θεογονία" του, τον αναφέρει ώς Νέσσο με τα γοργοστρόβιλα νερά, θεό της Θράκης και πατέρα της Καλλιρόης. Ο Νέστος αναφέρεται απο τον Θουκιδίδη, τον Στράβωνα και τον Παυσανία, ενώ ο Ηρόδοτος τον αναφέρει ώς το βόρειο άκρο εξάπλωσης των λιονταριών στην Ελλάδα.
Κατά την ρωμαϊκή περίοδο, μετονομάζεται σε mestus, ενώ αναφέρεται ως Μέστος απο την Αννα Κομνηνή τον 11ο μ.Χ. αιώνα.
Απο το όνομα αυτό, προήλθε και το σλάβικο όνομα mesta, με το οποίο ακόμα και σήμερα ονομάζουν οι Βούλγαροι το τμήμα του, που ρέει στην χώρα τους.